“Làng ung thư” bên dòng sông Krông Ana

Hơn 20 năm qua, hàng nghìn người dân ở thôn 4 (xã Yang Ré, huyện Krông Bông, Đắk Lắk) luôn phải sống trong tình trạng thiếu nước sạch cho sinh hoạt cũng như sản xuất; điều trớ trêu thay, ngôi làng này lại nằm bên cạnh dòng sông Krông Ana, một con sông lớn của Tây Nguyên. Nỗi lo thiếu nước chưa dừng lại ở đó, thời gian gần đây, người dân bản địa lại bàng hoàng đón nhận hung tin khi mẫu nước được lấy từ 2 giếng nước người dân thường xuyên sử dụng trong sinh hoạt mang đi xét nghiệm có độc tố gây bệnh ung thư. Người dân đã liên tục gửi đơn kiến nghị tới các cơ quan chức năng nhưng không biết đến bao giờ họ mới có nước sạch để dùng (?!).

Nghịch lý bên dòng sông (!)

Từ TP Buôn Ma Thuột, chúng tôi vượt hơn 100 cây số để về thăm "ngôi làng ung thư" nằm bên cạnh dòng sông Krông Ana. Dòng sông Krông Ana không còn xanh thẳm, yên ả như ngày xưa mà giờ đây nó gào thét, giận dữ với những cuộn sóng đục ngầu vì hàng chục cái máy khai thác cát hoạt động cả ngày lẫn đêm. Trước đây, người dân bản địa có thể ăn uống bằng nước sông, còn bây giờ họ không dám vì dòng nước đục ngầu, ngay cả giặt quần áo người dân cũng không dám giặt.

Từ ngày có kết quả xét nghiệm nếu uống nước từ giếng nhà ông Hà Ngọc Long sẽ bị ung thư, ông Long không dùng nước này để ăn nhưng vẫn phải dùng trong sinh hoạt vì không còn nguồn nước nào nữa.

Vì nằm cạnh sông Krông Ana, vào mùa mưa, cả thôn 4 chìm ngập trong biển nước trắng xóa, còn mùa khô thì lại thiếu nước ăn, đó là điệp khúc đeo đẳng người dân hơn 20 năm qua. Để có nước sinh hoạt, người dân phải đào, khoan giấng sâu đến vài chục mét; nhưng nguồn nước từ những giếng đào, khoan giờ lại trở thành nỗi hoang mang, ám ảnh của nhiều người vì cái nước thì đục ngầu, cái thì nước có mùi hôi tanh không chịu đựng được.

Anh Ngô Hồng Bạch, Thôn trưởng thôn 4 đưa chúng tôi đi thực địa các giếng khoan, giếng đào trong thôn. Tận mắt chúng tôi chứng kiến giếng nước nào cũng bị đục ngầu và có một mùi hôi khó chịu. Theo anh Bạch, thôn có 20 giếng khoan và 100 giếng đào, trong đó 100% giếng khoan bị đục, khoảng 50% giếng đào có mùi hôi và một năm thiếu nước mất 5 tháng. Những giếng đào sâu 20m thì chỉ có mùi hôi tanh chứ không bị đục nhưng lại thường xuyên cạn nước, còn nếu khoan quá 20m thì nước giếng có màu vàng. Muốn dùng nước đó sinh hoạt phải để lắng 4 - 5 ngày sau mới trong. Còn nước ăn dân trong thôn phải đem can sang xóm bên chở về, những lúc bí quá thì mua nước đóng bình về nấu ăn. 

Đại họa của ngôi làng…

Nỗi khổ thiếu nước sinh hoạt của người dân ở thôn 4 không dừng lại ở đó. Điều đáng lo ngại nhất, là vào ngày 22/9 vừa qua, cả thôn đón nhận hung tin khiến người dân mất ăn mất ngủ vì mẫu nước lấy từ 2 cái giếng người dân thường xuyên sử dụng được đem đi xét nghiệm có độc tố gây ung thư. Việc đó được minh chứng là trong vòng 10 năm trở lại đây, gần như năm nào ở thôn cũng có vài người chết vì bệnh ung thư. Từ trước đến nay, toàn thôn đã có 29 trường hợp bị chết và đang mắc bệnh ung thư; trong đó, hiện có 3 trường hợp đang đi điều trị tại TP HCM và khó lòng qua khỏi vì đều phát bệnh ở giai đoạn cuối, anh Ngô Hồng Bạch nét mặt lo âu cho biết: Có trường hợp như gia đình chị Trần Thị Nguyệt Tú, cách đây 2 tháng vừa mới mai táng cho chồng là anh Trần Văn Tiền bị ung thư đường ruột xong, chị lại phải đi TP HCM điều trị bệnh ung thư. Bây giờ con cái đành phải gửi lại cho người thân chăm non, còn mạng sống chị đang trong cảnh "ngàn cân treo sợi tóc".

Ông Y Kriăl Byă, Phó Chủ tịch UBND xã Yang Ré cho biết: Theo kết quả kiểm nghiệm mẫu nước của Viện Vệ sinh - Dịch tễ Tây Nguyên, trong 10 mẫu nước của thôn 4 đem đi kiểm nghiệm thì 2 mẫu nước của giếng nhà ông Hà Ngọc Long và Lê Văn Huân có hàm lượng nitrat khá cao.

Nước giếng nhà cô Ngô Thị Hiền mới bơm lên đục ngầu.

Theo khuyến cáo của các nhà khoa học, đây là chất có khả năng kết hợp với một số chất trong cơ thể, tạo ra nitrozamin gây ngộ độc, sử dụng lâu dài có thể dẫn đến ung thư. Mặc dù kết quả phân tích cho thấy các tiêu chí của 8/10 mẫu giếng đều ở mức cho phép theo tiêu chuẩn nước sạch của Bộ Y tế, nhưng hầu hết các giếng nước ở đây đều có một mùi khó chịu dù đã qua lắng lọc. Và người dân ngày càng lo lắng khi người chết vì bệnh ung thư ở trong thôn xảy ra ngày một nhiều và ngôi làng ở thôn 4 (xã Yang Ré, huyện Krông Bông, tỉnh Đắk Lắk) bây giờ được mọi người đặt cho một cái tên mới "làng ung thư"… Và nhiều tháng qua, 1.000 người dân bản địa đã liên tục gửi đơn kiến nghị, kêu cứu tới các cơ quan chức năng tỉnh Đắk Lắk xin đầu tư, xây dựng công trình nước sạch cho người dân thôn 4, nhưng sự thỉnh cầu của người dân đều rơi vào yên lặng (?!)