Cấm bán rượu, bia sau 22h: Lại quy định “trên trời”

Luật phòng chống tác hại của lạm dụng rượu bia là vấn đề quan trọng trong dự phòng phòng chống các bệnh không lây nhiễm ở nước ta. Người lạm dụng rượu bia rất dễ mắc các bệnh như: xơ gan, ung thư, các bệnh lý về tim mạch, huyết áp, tâm thần và sức khỏe tình dục. Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO), việc sử dụng những đồ uống có cồn gây ra 2,2 triệu ca tử vong trên thế giới, tương đương 6.000 người chết mỗi ngày.

Ở Việt Nam, việc sử dụng rượu bia khá phổ biến, đặc biệt là nam giới, ước tính 70% đàn ông Việt uống rượu bia, trong đó, cứ 4 người thì có 1 người sử dụng rượu bia ở mức có hại, tương đương 6 cốc bia mỗi ngày. Bên cạnh đó, người lạm dụng rượu bia còn gây ra các rối loạn về hành vi, khó kiểm soát như: các hành vi gây thương tích, bạo lực gia đình… thậm chí dẫn đến tử vong. Thêm nữa, 60% các vụ tai nạn giao thông có liên quan đến say rượu, bia.

Trả lời vấn đề này, ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế nói: “Trước khi xây dựng dự thảo luật, chúng tôi luôn phải thu thập các văn bản luật của nước ngoài để tham khảo, thu thập bằng chứng khoa học trong và ngoài nước để làm căn cứ xây dựng”.

Bên cạnh quy định cấm bán rượu bia sau 22h, dự thảo Luật phòng chống tác hại của lạm dụng rượu bia còn quy định các trường hợp không được uống rượu bia gồm: Người dưới 18 tuổi, phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú, người tham gia giao thông; cấm uống trong thời gian làm việc, nghỉ giữa các ca trong ngày làm việc.

Tại nhiều vùng miền, ăn uống đêm là một tập tục văn hóa.

Dự thảo cũng quy định, người bán chỉ được bán rượu, bia cho một người uống tại chỗ với hàm lượng tối đa không quá 1 đơn vị rượu/giờ, 3 đơn vị rượu/ngày đối với nam và ½ đơn vị rượu/giờ, 2 đơn vị rượu/ngày đối với nữ. 1 đơn vị rượu tương đương khoảng 2/3 chai bia 550ml hoặc một lon bia 330ml 5%, một cốc bia hơi 330ml, một ly nhỏ 100ml rượu vang 13,5%, một chén rượu mạnh 40-43%. Theo đó, việc bán rượu bia từ 22h hôm trước đến 6h sáng hôm sau có thể bị cấm tại một số địa điểm như quán bar, karaoke, vũ trường...

Ông viện dẫn: Có một số nước đã cấm bán rượu bia trong thời gian nhất định trong ngày và có hiệu quả như: Thổ Nhĩ Kỳ cấm bán rượu tại siêu thị và các góc của cửa hàng từ 22h hôm trước đến 6h sáng hôm sau, nếu vi phạm sẽ bị phạt tiền. Tại Nauy, rượu, bia cũng được bán vào những khoảng thời gian nhất định. Thời gian này có thể thay đổi từ địa điểm này đến địa điểm khác nhưng không muộn hơn 20h vào các ngày thường và 18h ngày thứ bảy và các ngày lễ. Các cửa hàng, siêu thị ở nước này cũng không được bán rượu vào chủ nhật, ngày lễ và ngày bầu cử hoặc ngày trưng cầu dân ý. Ở Thái Lan và Singapore cũng chỉ cho phép bán rượu từ 17h đến 22h. Tại Việt Nam cũng đã có quy định không được bán rượu trong các quán karaoke, vũ trường sau 24h nhằm đảm bảo an ninh, trật tự...

“Như vậy, sau khi tham khảo từ nhiều nguồn, chúng tôi nhận thấy đa số các nước trên thế giới đều có quy định cấm bán rượu bia sau 22h, vì thời điểm này uống rượu, bia rất có hại cho sức khỏe. Bên cạnh đó, các hoạt động uống rượu bia sau 22h còn gây ồn ào, mất trật tự an toàn xã hội, ảnh hưởng tới người xung quanh và dễ dẫn tới những tai nạn giao thông khó lường do đường vắng người lạm dụng rượu bia có thể phóng nhanh, vượt ẩu… không làm chủ được tốc độ” - ông Quang lý giải.

Tuy nhiên, về tính khả thi của luật đến đâu hay chỉ “in cho có”, ông Nguyễn Huy Quang quy cho... ý thức người dân. “Bất kỳ một quy định nào đều phụ thuộc rất lớn vào ý thức chấp hành và tính tự giác của mỗi người, cũng như trách nhiệm công dân, trách nhiệm pháp lý của họ. Đặc biệt, mọi người nên nhìn các quy phạm pháp luật dưới góc độ nhân văn” - ông nói.

Ở đây, chúng tôi nhận thấy:

Quy định đúng về ý tưởng, bởi không phải bàn cãi việc lạm dụng bia rượu đối với sức khỏe con người, nhất là nếu uống sau 22h. Nếu cấm được thì tốt quá, ai cũng ủng hộ. Với các nước đưa ra so sánh, họ làm được vì nhiều lẽ nhưng cái căn bản là phông nền văn hóa ẩm thực họ khác, của ta khác.

Nhưng ta có làm được không?

Người Việt gắn với ẩm thực rượu, sau này thêm bia, nó có tự lâu đời. Văn hóa uống rượu của người Việt cũng vô cùng đa dạng, mỗi vùng một bản sắc khác nhau và chén rượu được dùng để thể hiện tình cảm, bày tỏ tình cảm với nhau. Việc lạm dụng rượu bia gây ra tác hại thế nào cũng đã rõ và đã đến lúc, người ta cần giới hạn lại nó bởi những quy định khắt khe hơn như cấm uống rượu bia trong giờ làm việc, cấm uống rượu bia khi điều khiển ôtô, xe máy...

Nhưng từ đó để đẩy sang chuyện cấm bán rượu bia sau 22h lại quá xa cách và không hề khả thi. Cấm bán ở vũ trường, nhà hàng, đó là điều không thể khi mà quy định đóng cửa loại hình này sau 24h đến nay vẫn không làm được, nói gì họ bán, uống bia rượu. Còn bán rượu dưới các hình thức khác nhau ở đô thị, nông thôn thì hoàn toàn không thể kiểm soát, người ta có thể bán ở chợ, ở quán, ở nhà và không lẽ đêm đêm lại có đội đi phục bắt người bán và uống rượu để xử phạt? Trong khi nhiều vùng miền, ăn uống buổi đêm là một tập tục văn hóa lâu đời.

Xem  như vậy thì quy định này không hề khác những vết xe đổ của những quy định văn bản pháp luật trước như cấm bán thịt sau 8 giờ giết mổ, cấm hút thuốc lá nơi công cộng... Nên chăng, cần giới hạn lại đối tượng, ví dụ như cấm đối với cán bộ, công chức uống rượu bia trong giờ làm việc, uống rượu bia khi lái xe...