Sau gần 50 năm Mỹ vẫn "cay cú" với siêu phẩm của Liên Xô

• "Quan tài bay" Mỹ thành bệ phóng vệ tinh

Trong bài phân tích nhan đề "Mig-21 của Ấn Độ đánh bại F-104 của Pakistan đó có phải là may mắn ?" tập trung vào trận đánh ngày 12-12-1971 đó là trận không chiến siêu âm đầu tiên trên tiểu lục địa Ấn Độ giữa 2 chiếc Mig-21 và 2 chiếc F-104.

Hai chiếc MiAF-21FL của IAF(Không quân Ấn Độ) xuất kích từ căn cứ để đánh chặn 2 chiếc F-104A của Pakistan. Những chiếc F-104A đã ngay lập tức thoát ly và nhả mồi nhử bằng pháo sáng khi thấy những "kẻ đánh chặn" khai hỏa tên lửa R-3S tuy nhiên sau đó Mig-21 đã áp sát và hạ một chiếc F-104 bằng súng máy từ cự ly 300 mét. Sau sự kiện đó có thêm 2 chiếc F-104 khác của Pakistan bị hạ khi đang hộ tống máy bay ném bom.

Mig-21 siêu phẩm của Liên Xô. Ảnh:

Tác giả Charlie Gao thừa nhận trong bài viết về việc Mig-21 có hiệu suất chiến đấu cao hơn sản phẩm do Mỹ chế tạo song để dường như để bảo vệ "hàng nhà", bài viết vẫn đề cập đến việc Ấn Độ đã mất một số Mig-21 trong cuộc chiến trong đó có 1 chiếc bị chính đồng đội bắn nhầm và một chiếc bị loại chiến đấu lạc hậu F-86 bắn rơi.

Tất nhiên tác giả cũng không quên thừa nhận một điều là Mig-21 có khả năng cơ động tốt hơn đối thủ đến từ Mỹ cũng như có đặc tính bay tốt hơn. Câu hỏi đặt ra là tại sao một tạp chí danh tiếng của Mỹ lại viết về một trận không chiến đã cách đây 47 năm một cách chi tiết như thế.

Có lẽ câu trả lời phần nào đến từ vòng đời của hai loại máy bay trên. Mig-21 được xem là sản phẩm thành công lớn của nghành công nghiệp hàng không Liên Xô. Với 10.352 chiếc được chế tạo , Mig-21 đã có mặt trong không quân 50 nước tại 4 châu lục khác nhau, sau 50 năm vẫn có một số chiếc máy bay này đang hoạt động. Mig-21 đạt hàng loạt kỷ lục, những điều đó nói lên sự bền bỉ và tin cậy của loại máy bay này.

Trong khi đó F-104 thuộc về seri "thảm họa" F-100 của Mỹ. Cùng với những chiếc F-100, F-105, F-106... chiếc máy bay đánh chặn do hãng Lokheed chế tạo này cũng gặp không ít trục trặc kể từ lúc ra đời.

Sở hữu hàng loạt công nghệ mới nhất thời bấy giờ, F-104 Starfighter nhận được sự kỳ vọng lớn sẽ đem lại ưu thế cho Không quân Mỹ trên bầu trời khắp thế giới.  Tuy nhiên thực tế lại rất phũ phàng với nó. Được đưa tới Việt Nam ngay từ năm 1965, F-104 không thể chiếm ưu thế được trước những chiếc Mig-17 cổ lỗ của Việt Nam.

Trong khi F-104 là một thiết kế máy bay "thảm họa". Nguồn ảnh: Peteralan.

Chiếc F-104 cuối cùng mà Mỹ mất ở Chiến tranh Việt Nam vào ngày 14-5-1967 khi nó gặp sự cố động cơ lúc tham chiến trên bầu trời Campuchia, sau đó chiếc phi cơ này đã phải bay dạt sang tận Thái Lan để hạ cánh khẩn cấp. Ngay sau đó, toàn bộ các máy bay F-104 ở Việt Nam bị cấm bay vì yếu tốt kỹ thuật và cuối cùng là bị rút về nước để nhường chỗ cho F-4 Phantom.

Với màn trình diễn kém cỏi này, F-104 bị loại biên chế khỏi Không quân Mỹ năm 1969. F-104 trở thành chiến đấu cơ sản xuất hàng loạt bị loại biên chế nhanh nhất lịch sử Không quân Mỹ, vỏn vẹn 11 năm (1958-1969).

Chưa hết tại các nước đồng minh Mỹ số phận của F-104 cũng cực kỳ "bết bát". Vào năm 1961, khi Cộng hòa Liên Bang Đức đã đặt mua 916 chiếc F-104 từ Mỹ. Sau này Bộ trưởng Quốc phòng Franz Josef Strauß bị truy tố vì đã nhận ít nhất 10 triệu USD để ký hợp đồng kỷ lục nói trên. Và Không quân Đức nhanh chóng cảm nhận trái đắng từ những chiếc máy bay của Mỹ. Có hơn 300 chiếc F-104 của  Luftwaffe gặp tai nạn. Các phi công Đức đặt cho mẫu chiến đấu cơ này biệt danh Widow Maker - cỗ máy chế tạo góa phụ do số lượng tai nạn khủng khiếp của nó

Không quân Italy mua tổng cộng 360 chiếc F-104 và đưa vào trang bị từ năm 1964, tính đến 1997, nước này mất tổng cộng 137 chiếc vì tai nạn. Hầu hết những chiếc F-104 đã bị các nước sử dụng loại biên từ những năm 1970. Những chiếc Starfighter cuối cùng phục vụ tại các đơn vị chiến đấu là của Không quân Italia (AMI), vốn cho chúng nghỉ hưu vào giữa năm 2004.

Như vậy nếu so sánh thì có thể thấy F-104 là một sản phẩm thất bại của Mỹ trong khi Mig-21 lại là một sản phẩm thành công của Liên Xô. Những chiếc Mig-21 chỉ gặp một thất bại lớn duy nhất trong cuộc chiến 6 ngày khi quân đội Ai Cập bị Israel phủ đầu bằng chiến thuật bay tầm thấp trứ danh của mình. Nhưng nên nhớ nòng cốt của Không quân Do Thái lúc đó là những chiếc Mirage-3 do Pháp chế tạo chứ không phải các loại máy bay Mỹ như sau này.

Riêng với Ấn Độ các số liệu vẫn ghi nhận các phi vụ của loại MiG-21Bis của IAF cho đến năm 1999. Không quân Syria cũng vẫn sử dụng loại máy bay này trong cuộc chiến chống tổ chức nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) hiện nay. Với tất cả những điều trên quả thực Mig-21 xứng đáng là "ông già gân" trong thế giới máy bay chiến đấu, niềm tự hào của hàng không Xô Viết.