Việt Nam cần đẩy nhanh hơn nữa các cải cách, giải quyết nợ xấu

Theo HSBC, tăng trưởng kinh tế quý I của Việt Nam dù không xuất sắc nhưng cũng khá tích cực. Các chỉ số kinh tế mới nhất cho thấy nhu cầu trong nước đang phục hồi, mặc dù với tốc độ vừa phải. Doanh số bán lẻ trong tháng 2 tăng 13% so với cùng kỳ năm ngoái ở mảng dịch vụ và du lịch, đánh dấu mức tăng 11,4% từ đầu năm tới nay. Tương tự, nhập khẩu cũng tăng mạnh, đạt mức 20,7% so với đầu năm, trong khi xuất khẩu chỉ tăng khiêm tốn, đạt 7,6% so với đầu năm. HSBC xem tốc độ tăng như vậy là khá tích cực so với sự suy thoái của chu kỳ hàng hóa.

Năng lực cạnh tranh của Việt Nam ngày càng tăng trong ngành sản xuất tập trung lao động đang hỗ trợ cho những con số về thương mại. Dệt may, giày dép, điện tử và điện thoại đều tăng mạnh. “Chúng tôi hy vọng sản lượng sẽ tiếp tục tăng trong những tháng tới. Chỉ số PMI tháng 2 phản ánh sản lượng đang tăng, mặc dù các đơn đặt hàng xuất khẩu mới đang giảm. Mặc dù nhu cầu toàn cầu đang chậm dần, chúng tôi kỳ vọng xuất khẩu sẽ nổi trội nhờ vào dòng vốn đầu tư trực tiếp FDI tăng trưởng bền vững trong khi nhu cầu nội địa cũng đang có khuynh hướng hồi phục nhẹ” – báo cáo này nhận định và dự báo, tiêu dùng cá nhân sẽ tăng từ mức 5,4% trong năm 2014 lên 5,6% trong năm 2015.

Việt Nam là nước nhập khẩu ròng về xăng dầu (khoảng gần 0,5 tỷ USD/năm). Do đó việc giá dầu giảm sẽ hỗ trợ vị thế thương mại. Việt Nam cũng là nước chú trọng thương mại, đặc biệt là giao thương các sản phẩm không phải dầu mỏ. Điều đó hàm nghĩa rằng, các nhà sản xuất và xuất khẩu sẽ được lợi từ chi phí đầu vào thấp. Bên cạnh đó, lạm phát tăng thấp cũng tạo cơ hội cho Chính phủ tăng các loại chi phí dịch vụ xã hội cũng như giá điện.

“Ngân hàng Nhà nước chính vì thế cũng sẽ dễ dàng cắt giảm lãi suất thị trường mở OMO thêm 50 điểm xuống mức 4,5%” – HSBC dự báo.

Các chuyên gia của HSBC cũng tin rằng, Chính phủ Việt Nam sẽ duy trì quan điểm cải tổ; sử dụng các biện pháp thận trọng để chấn chỉnh lĩnh vực ngân hàng và Doanh nghiệp Nhà nước. Đồng thời, những nỗ lực quan trọng về chính sách tự do hoá thương mại, trọng điểm như Hiệp định TPP và FTA Việt Nam – EU sẽ mang lại những triển vọng tốt thời gian tới.

Tuy nhiên theo HSBC, việc thu nhập từ dầu mỏ thấp hơn sẽ ảnh hưởng đến vị thế tài khóa của Việt Nam. “Chính vì vậy, chúng tôi tin rằng nguồn thu ngân sách, đặc biệt là từ dầu mỏ sẽ giảm, từ đó sẽ ảnh hưởng đến cán cân tài khóa. Điều an ủi là Bộ Tài chính đã có đánh giá khá thận trọng về dầu mỏ, có nghĩa rằng việc thiếu hụt nguồn thu ngân sách sẽ không quá khác biệt so với dự toán tài khóa” – báo cáo cho biết.

 Việt Nam đã tích luỹ dự trữ ngoại hối khoảng 36 tỷ USD. Tuy nhiên, có một nguy cơ khi Ngân hàng Nhà nước không đáp ứng các điều kiện thị trường một cách kịp thời, sẽ dẫn đến việc thanh khoản trong nước bị o ép, bởi khi đó có thể xảy ra hai khả năng: một là cho phép cung cầu thị trường những động lực để quyết định tỷ giá USD/VND; hoặc hai là phải bơm thêm USD vào hệ thống, dẫn đến dự trữ có thể giảm.

Theo HSBS, một nguy cơ khác là những cải cách chậm chạp, đặc biệt trong giải quyết các khoản nợ xấu của hệ thống tài chính. “Trong khi Chính phủ nhấn mạnh đang tư nhân hoá các tài sản Nhà nước và nâng cao quản trị doanh nghiệp, nhưng tiến độ thực hiện vẫn còn rất chậm. Những chính sách pháp luật quan trọng vẫn còn bị trì hoãn bao gồm những kế hoạch để dỡ bỏ những rào cản đối với các nhà đầu tư nước ngoài bằng việc nâng mức trần sở hữu nước ngoài ở một số lĩnh vực từ mức hiện tại là 49% lên 60%...” – báo cáo dẫn chứng.

Ngoài ra, nhu cầu nước ngoài thấp cũng là một rủi ro đối với xuất khẩu của Việt Nam. Cùng với đó, tăng trưởng du lịch cũng có thể yếu trong năm nay do cạnh tranh ngày càng tăng lên.