Philippines tố cáo Trung Quốc trì hoãn ký COC để xây dựng căn cứ ở đảo Scarborough

• Phó Tổng thống Mỹ lên án hành động phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông
• Bộ Ngoại giao Mỹ gọi yêu sách "đường lưỡi bò" của Trung Quốc là "phi pháp và vô lý"

Cựu Phó Chánh án Tòa án Tối cao Philippines Antonio Carpio nhấn mạnh, Bắc Kinh từ lâu đã trì hoãn việc thông qua Bộ Quy tắc Ứng xử trên Biển Đông (COC) vì vẫn chưa thực hiện được động thái cải tạo nào trên bãi Scarborough (mà Philippines gọi là Panatag còn Trung Quốc gọi là Hoàng Nham).

Từ đó, ông Carpio đặt câu hỏi rằng sự thật nào tồn tại đằng sau tuyên bố trước đó của Trung Quốc, rằng họ muốn COC sẽ được ký kết vào năm 2022, vào đúng thời điểm Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte sẽ kết thúc nhiệm kỳ của mình.

Bãi cạn Scarborough nhìn từ trên cao. Ảnh: AMTI

Chia sẻ tại một diễn đàn diễn ra ở Học viện ADR Stratbase tại thành phố Makati, ông Carpio cho rằng, Trung Quốc đã lên kế hoạch cải tạo bãi Scarborough vào đầu năm 2016 khi Bắc Kinh cử tàu nạo vét đến khu vực ngoài khơi bờ biển tỉnh Zambales của Philippines.

Bắc Kinh sau đó đã tạm dừng động thái này, khi Tổng thống Mỹ Barack Obama lên tiếng cảnh cáo Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng sẽ có các biện pháp nếu Bắc Kinh cải tạo bãi cạn này.

"Trung Quốc vẫn chưa hoàn thành việc xây dựng hòn đảo và họ sẽ đặt mục tiêu cải tạo bãi cạn Scarborough, nơi có đặc điểm thủy triều cao từ nay cho đến trước khi ký kết COC vào khoảng năm 2022", ông Carpio nhận định.

Ông nhấn mạnh, việc xây dựng một căn cứ không quân và hải quân trên bãi cạn Scarborough là một phần trong kế hoạch của Trung Quốc nhằm kiểm soát hoàn toàn Biển Đông và nước này sẽ chỉ dừng lại sau khi mục tiêu tại Scarborough được hoàn tất.

Cũng theo cựu Phó Chánh án này, những tuyên bố của Tổng thống Philippines Duterte rằng không thể làm gì để ngăn Trung Quốc cải tạo bãi Scarborough "thực chất là động thái bật đèn xanh" để Bắc Kinh làm như vậy.

"Điều này đồng nghĩa với việc Tổng thống Duterte sẽ không cử Hải quân hay Không quân Philippines  hay thậm chí là không có sự kháng cự nào nếu Trung Quốc có xây dựng trên bãi cạn Scarborough", ông Carpio suy đoán.

Cựu Phó Chánh án Tòa án Tối cao Philippines Antonio Carpio. Ảnh: Phil Star

Từ đó, ông đồng thời trả lời câu hỏi vì sao Trung Quốc đồng ý ký COC vào năm 2022. Thực chất, Trung Quốc sẽ phải cải tạo bãi cạn Scarborough trước khi nhiệm kỳ của Tổng thống Duterte kết thúc vào năm 2020.

Lý do vì Trung Quốc sẽ không chắc liệu chính quyền tiếp theo của Phillipines có cách tiếp cận tương tự như chính quyền đương nhiệm trong vấn đề Biển Tây Philippines (cách gọi Biển Đông của Philippines) hay không.

"Sau khi Trung Quốc hoàn thành xây dựng căn cứ không quân và hải quân trên bãi cạn Scarborough, Trung Quốc sẽ tuyên bố sẵn sàng ký COC", ông Carpio nhận xét.

Vào thời điểm ASEAN và Trung Quốc ký kết COC, sẽ không có việc xây dựng các đảo mới ở khu vực tranh chấp trên Biển Đông, nhưng Bắc Kinh sẽ thiết lập các công trình trên bãi cạn Scarborough.

Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã hoàn thành việc xây dựng các cấu trúc trên "3 hòn đảo nhân tạo" mà nước này bất chấp luật pháp quốc tế để tạo nên trên đá Chữ Thập, đá Vành Khăn và đá Subi.