Mỹ bắt giữ nhà nghiên cứu NASA do che giấu quan hệ với Trung Quốc

• Lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston đã nằm trong tầm ngắm của FBI từ lâu
• Nhà khoa học "trốn" trong lãnh sự quán Trung Quốc tại Mỹ khai gì?
• Mỹ bắt ba nhà nghiên cứu Trung Quốc, truy lùng người trốn trong lãnh sự quán

Bộ Tư pháp Mỹ hôm 24/8 đã thông báo về việc bắt giữ Zhengdong Cheng, 53 tuổi, một nhà nghiên cứu ở Texas với cáo buộc che giấu việc tham gia và nhận tiền từ một chương trình tuyển dụng nhân tài của chính phủ Trung Quốc trong khi thực hiện nghiên cứu khoa học ở Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA).

Giáo sư Zhengdong Cheng. (Ảnh: TAMU/CNBC)

Vụ bắt giữ giáo sư Cheng là vụ việc mới nhất trong “Sáng kiến ​​Trung Quốc” của Bộ Tư pháp Mỹ. Chiến dịch này nhắm tới các học giả có trụ sở tại Mỹ, những người bị cáo buộc đã nhận các khoản thanh toán, nhà ở và các lợi ích khác từ chính quyền Trung Quốc mà không thông báo cho các trường đại học hoặc chính phủ Mỹ.

Ông Cheng đang phải đối mặt với các cáo buộc hình sự về có âm mưu phạm tội, khai báo gian dối và lừa đảo qua điện thoại. Ông có thể đối mặt vối mức án tối đa 5 năm tù cho mỗi cáo buộc, riêng tội lừa đảo qua điện thoại có thể khiến ông nhận mức án tối đa 20 năm.

"Một lần nữa, chúng ta chứng kiến ​​những hậu quả tội phạm có thể phát sinh từ việc không tiết lộ sự tham gia vào chương trình nhân tài của chính phủ Trung Quốc", John Demers, trợ lý Bộ trưởng Tư pháp Mỹ về an ninh quốc gia cho biết.

Việc bắt giữ giáo sư Cheng diễn ra một tháng sau khi chính quyền Trump đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston, Texas, với cáo buộc đây là cơ sở cho các hoạt động gián điệp của Trung Quốc tại Mỹ. 

Bộ Tư pháp Mỹ không nói rõ quốc tịch của ông Cheng. Nhưng Theo thông tin trên trang web của Texas A&M, nơi ông đang là giáo sư kỹ thuật hóa học, ông Cheng đã nhận bằng cử nhân và thạc sĩ tại các trường đại học Trung Quốc trước khi lấy bằng tiến sĩ tại Princeton vào năm 1999.

Theo đơn kiện, ông Cheng được Texas A&M thuê vào năm 2004 và đã tham gia vào nhiều dự án nghiên cứu nhận được tài trợ của liên bang trong nhiều năm, bao gồm cả tại NASA.

Ông Cheng nằm trong nhóm nghiên cứu nhận được khoản tài trợ liên bang trị giá gần 750.000 USD để thực hiện nghiên cứu tại cơ quan này.

Theo đơn kiện, khi ông Cheng và nhóm nghiên cứu nộp đơn xin tài trợ, ông đã không tiết lộ việc đã được chấp nhận giảng dạy cũng như được trả lương từ một số cơ sở học thuật ở Trung Quốc. 

Ông Cheng cũng bị cáo buộc tham gia một số chương trình tài năng của Trung Quốc. Bộ Tư pháp Mỹ cho biết, những chương trình này được cho là để thu hút, tuyển dụng và bồi dưỡng tài năng khoa học cấp cao nhằm thúc đẩy sự phát triển khoa học, thịnh vượng kinh tế và an ninh quốc gia của Trung Quốc.