Nhiều trường hợp trẻ em bị xâm hại nhưng chưa được phát hiện kịp thời

Thứ Hai, 27/04/2020, 11:17

Đối tượng xâm hại trẻ em là người ruột thịt, người thân thích và người quen biết với trẻ có xu hướng gia tăng, chiếm trên dưới 90%. Đoàn giám sát cũng dẫn số liệu từ Chính phủ cho thấy, trong giai đoạn này có 337 trẻ bị tử vong (trong đó 191 trẻ bị giết, 146 trẻ bị các hình thức xâm hại khác dẫn đến tử vong); 418 trẻ có thai do bị xâm hại tình dục; 193 trẻ bị rối loạn tâm thần...

Tiếp theo chương trình Phiên họp 44, sáng 27/4, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào Báo cáo kết quả giám sát “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em” theo Nghị quyết số 81/2019/QH14 ngày 14/6/2019 của Quốc hội. Qua báo cáo bằng video và văn bản, Đoàn giám sát dẫn những số liệu rất đáng báo động.

Chưa được phát hiện kịp thời khi trẻ em bị xâm hại

Đoàn giám sát cho biết, theo Báo cáo của Chính phủ, giai đoạn từ 2015 đến 2019, có 8.442 vụ xâm hại trẻ em được phát hiện, xử lý, với 8.709 trẻ em bị xâm hại. Trong đó, có 6.432 trẻ bị xâm hại tình dục; 857 trẻ bị bạo lực; 106 trẻ bị mua bán, bắt cóc, chiếm đoạt; 1.314 trẻ bị xâm hại bằng các hình thức khác. Trong các vụ xâm hại này thì phổ biến nhất, để lại hậu quả nặng nề, gây bức xúc dư luận nhất là xâm hại tình dục, chiếm 75,4% tổng số vụ xâm hại trẻ em. Nhiều địa phương, số vụ xâm hại tình dục trẻ em chiếm trên 90% như: Cần Thơ, Hậu Giang, Kiên Giang, Đồng Nai...

Toàn cảnh phiên họp

Một điểm đáng lưu ý là qua giám sát tại một số địa phương cho thấy, đối tượng xâm hại trẻ em là người ruột thịt, người thân thích và người quen biết với trẻ có xu hướng gia tăng, chiếm trên dưới 90%. Đoàn giám sát cũng dẫn số liệu từ Chính phủ cho thấy, trong giai đoạn này có 337 trẻ bị tử vong (trong đó 191 trẻ bị giết, 146 trẻ bị các hình thức xâm hại khác dẫn đến tử vong); 418 trẻ có thai do bị xâm hại tình dục; 193 trẻ bị rối loạn tâm thần...

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu điều hành phiên họp

"Qua giám sát cho thấy, còn nhiều trường hợp trẻ em bị xâm hại nhưng chưa được phát hiện kịp thời, đầy đủ để xử lý, nhất là các hành vi bạo lực gây tổn hại về thể chất và tinh thần cho trẻ em; đồng thời công tác theo dõi, thống kê tình hình trẻ em bị xâm hại chưa được quan tâm đúng mức, dẫn đến, số vụ xâm hại trẻ em được phát hiện và xử lý nêu trong các báo cáo chưa phản ánh đầy đủ tình hình thực tế” – báo cáo nhấn mạn.

Báo động trẻ em bị xâm hại ngay tại gia đình, trường học

Báo cáo cũng nêu rõ nêu rõ, gia đình vốn được xem là môi trường an toàn nhất với trẻ em, song vừa qua xảy ra nhiều vụ xâm hại trẻ em ngay tại gia đình. Nhiều địa phương, trẻ em bị xâm hại bởi chính người ruột thịt, người thân thích chiếm tỷ lệ cao như: Hà Tĩnh 67,6%, Hà Nội 51,9%, Bà Rịa Vũng Tàu 33%... Theo thống kê của Tổng đài 111 (trong tổng số các cuộc gọi đến), số vụ bạo lực trẻ em do người thân trong gia đình gây ra chiếm tới 65,88%.

Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ phát biểu

Trong nhà trường, xảy ra nhiều vụ xâm hại trẻ em. Trong đó có những vụ bạo lực học đường nghiêm trọng, có vụ gây bức xúc trong xã hội do giáo viên sử dụng các biện pháp bạo hành đi ngược lại với đạo đức nhà giáo; có những vụ nhiều học sinh đánh một học sinh. Đáng lưu ý, một số vụ Thầy giáo, nhân viên cơ sở giáo dục xâm hại tình dục học sinh, có những vụ diễn ra trong thời gian dài, gây lo lắng, bức xúc trong xã hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển phát biểu

Về môi trường xã hội nhiều trẻ em chưa được gia đình, nhà trường trang bị những kiến thức cơ bản về việc sử dụng internet, mạng xã hội an toàn. Công tác bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu. Cùng với sự phát triển của du lịch, nhiều khách quốc tế đến Việt Nam, trong đó có cả đối tượng đã có án tích về xâm hại trẻ em nhưng biện pháp quản lý, giám sát chưa thật chặt chẽ dẫn đến nguy cơ xâm hại trẻ em trong hoạt động du lịch, đặc biệt là xâm hại tình dục. Nhiều địa phương chưa quan tâm bố trí đất đai, đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa, thể thao cho trẻ em.

Chăm sóc y tế cho trẻ, trị liệu tâm lý cho trẻ bị xâm hại chưa đầy đủ

Đoàn giám sát nhận thấy, Chính phủ, các bộ, ngành chức năng, chính quyền địa phương các cấp đã quan tâm hơn đến công tác hỗ trợ, can thiệp đối với trẻ em bị xâm hại hoặc có nguy cơ bị xâm hại, qua đó góp phần hạn chế những tổn hại về tinh thần, thể chất mà trẻ em phải chịu đựng với nguyên tắc vì lợi ích tốt nhất cho trẻ em.

Trong giai đoạn này, các địa phương đã hỗ trợ, can thiệp cho 8.337 trẻ em. 100% trẻ em bị xâm hại trong cơ sở giáo dục được áp dụng các biện pháp hỗ trợ, can thiệp. Tổng đài 111 đã hỗ trợ, can thiệp cho 2.033 ca trẻ em bị xâm hại. Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam và các cấp Hội phụ nữ tại địa phương đã hỗ trợ, can thiệp cho 1.952 trẻ em bị xâm hại. Mô hình Ngôi nhà Bình yên được vận hành khá hiệu quả. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí minh tại 63 địa phương đã hỗ trợ, can thiệp cho 112 trẻ em bị xâm hại.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều trẻ em bị xâm hại chưa được áp dụng biện pháp can thiệp. Một số địa phương chủ yếu tiến hành thăm hỏi, động viên, tặng quà mà chưa thực hiện đầy đủ các biện pháp can thiệp như chăm sóc y tế, trị liệu tâm lý để giúp trẻ sớm hòa nhập cộng đồng.

Báo cáo cũng chỉ rõ trách nhiệm của các cơ quan chức năng. Cụ thể, Trung ương Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức đại diện tiếng nói, nguyện vọng của trẻ em; Hội Liên hiệp phụ nữ là tổ chức đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của trẻ em gái, nhưng tại một số địa phương, các tổ chức Đoàn và các cấp Hội phụ nữ chưa tham gia hết trách nhiệm, chưa thực sự tích cực trong quá trình hỗ trợ, can thiệp, bảo vệ trẻ em; chỉ nắm được một số lượng nhỏ và tham gia hỗ trợ, can thiệp đối với một số ít trẻ em bị xâm hại.

Các bộ, ngành chức năng cũng như các địa phương hầu như chưa tổ chức thanh tra, kiểm tra chuyên sâu về phòng, chống xâm hại trẻ em mà lồng ghép trong các cuộc thanh tra, kiểm tra chung về bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em. Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cũng chưa có cuộc thanh tra chuyên đề về việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em. Chất lượng nhiều cuộc thanh tra, kiểm tra chưa đáp ứng yêu cầu, ít phát hiện được vi phạm.

Nhiều địa phương tuy có tổ chức thanh tra, kiểm tra nhưng chưa gắn với tình hình xâm hại trẻ em nổi lên ở địa phương. Hội đồng nhân dân nhiều tỉnh, thành phố chưa chú trọng giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em. Chỉ có 3/63 địa phương là thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và Phú Thọ báo cáo có tổ chức giám sát về bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em nói chung và phòng, chống xâm hại trẻ em nói riêng.

Phương Thuỷ