Khai mạc Diễn đàn Bộ trưởng các biển Đông Á năm 2015

• 700 đại biểu dự Đại hội biển Đông Á lần thứ 5
• Đại hội Biển Đông Á 2015 sẽ được tổ chức tại Phú Quốc
• Việt Nam đăng cai Đại hội biển Đông Á lần thứ 5

Diễn đàn Bộ trưởng các biển Đông Á năm 2015 lần này có mục tiêu cụ thể hóa các mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu, ủng hộ và phê chuẩn những nỗ lực từ cấp trung ương đến địa phương của các nước khu vực các biển Đông Á để thúc đẩy phát triển bền vững. Tại Diễn đàn, Bộ trưởng và Trưởng đoàn đại biểu các nước và các chuyên gia đã tập trung đánh giá những thành tựu đạt được trong việc triển khai Chiến lược phát triển bền vững các biển Đông Á kể từ khi Chiến lược được thông qua vào năm 2013; tái khẳng định các cam kết nhằm đạt được tầm nhìn của Chiến lược phát triển bền vững các biển Đông Á 2015: một đại dương khỏe mạnh, con người khỏe mạnh và những nền kinh tế lành mạnh. Đồng thời, cùng nhau chia sẻ quan điểm và thảo luận một cách thẳng thắn, cởi mở, để đảm bảo rằng các cam kết được đưa ra đều dựa trên cơ sở sự đồng thuận, có tính khả thi và hiệu quả, bền vững.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Việt Nam Nguyễn Minh Quang: Năm 2015 là một thời điểm cột mốc đối với sự nghiệp phát triển bền vững toàn cầu kể từ khi Hội nghị thượng đỉnh Liên Hợp Quốc thông qua Chương trình nghị sự phát triển bền vững toàn cầu năm 2030 với 17 mục tiêu về phát triển bền vững. Triên cơ sở đó, Bộ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Minh Quang đề nghị Diễn đàn Bộ trưởng cần tập trung thảo luận và đưa ra các quyết sách, quyết tâm và các cam kết ở cấp cao để đạt được mục tiêu thiết lập Chương trình nghị sự cho sự phát triển bền vững các biển Đông Á sau năm 2015 tại các quốc gia, hướng tới xây dựng một nền kinh tế xanh, đại dương xanh.

Diễn đàn Bộ trưởng các biển Đông Á năm 2015 do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam Nguyễn Minh Quang chủ trì.

Đại diện các nước cũng trình bày quan điểm và các sáng kiến, kế hoạch quốc gia thực hiện Chiến lược phát triển bền vững các biển Đông Á năm 2015 và thời gian tới. Đại diện Việt Nam, ông Chu Phạm Ngọc Hiển, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường khẳng định: Việt Nam nhận thấy rằng cùng với rất nhiều biện pháp khác để đạt được mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc, quản lý tổng hợp biển, vùng bờ biển và hải đảo là biện pháp quan trọng, cần được áp dụng trên diện rộng.  Việt Nam cùng với PEMSEA và các nước thành viên đã rà soát và đưa ra cập nhật Chiến lược phát triển bền vững các biển Đông Á năm 2015 Chiến lược này sẽ hỗ trợ Việt Nam trong việc triển khai thực hiện thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm thiểu rủi ro và bảo tồn đa dạng sinh học biển và vùng bờ biển. Chiến lược cũng tạo một khung cần thiết cho hợp tác trong khu vực các biển Đông Á mà Việt Nam luôn coi là một trong những nội dung quan trọng nhất cần được thực hiện để phát triển bền vững trong mỗi quốc gia Đông Á. Cùng với đó, kế hoạch hành động quốc gia quản lý tổng hợp vùng bờ biển đang được triển khai xây dựng ở Việt Nam. Các nội dung kế hoạch sẽ tuân thủ pháp luật Việt Nam cũng như các điều ước quốc tế liên quan mà Việt Nam là thành viên.

Trước đó, sau 3 ngày làm việc khẩn trương và nghiêm túc, sáng ngày 20/11, Đại hội Biển Đông Á lần thứ 5 đã đi đến phiên bế mạc. Đồng thời, trao cờ Đại hội Biển Đông Á năm 2018 cho quốc gia đăng cai tiếp theo là Campuchia.

Trình bày tại phiên bế mạc Đại hội Biển Đông Á lần thứ 5, Thứ trưởng Chu Phạm Ngọc Hiển, Bộ Tài nguyên và Môi trường, chủ tọa phiên thảo luận “Một thập kỷ quan hệ đối tác phát triển các biển Đông Á - nhiệm vụ và thành tựu” cho biết: Thông qua các phiên thảo luận đã đưa các kết luận và khuyến nghị: Thứ nhất, các công cụ quốc tế của liên hợp quốc về luật biển, các công ước bảo vệ môi trường biển… cùng với các văn kiện khác đóng vai trò như là các nguyên tắc chính để hướng dẫn thực hiện và triển khai sách đại dương tại quy mô khu vực và quốc gia. Thứ hai, mở rộng QLTHVB biển và cải thiện quản trị đại dương và vùng bờ biển là cần thiết để thích ứng với BĐKH và quản lý giảm thiểu rủi ro thảm họa. Tích hợp và thể chế hóa thích ứng với BĐKH và quản lý giảm nhẹ rủi ro thảm họa vào khung QLTHVB ở các quốc gia và tăng cường hợp tác là cần thiết. Thứ 3, chiến lược phát triển bền vững các biển Đông Á 2015 cung cấp một khung và hạ tầng thích hợp để triển khai thực hiện các cam kết quốc tế và khu vực , tăng cường nội lực điều phối trong chương trình quốc gia và khu vực. Cuối cùng, nâng quan hệ đối tác phát huy hiệu quả trong việc triển khai  thỏa thuận, bao gồm sự hợp tác giữa các ngành để thích ứng BĐKH và giảm nhẹ rủi ro thiên tai.

Trên cơ sở các kết luận trên, Thứ trưởng Chu Phạm Ngọc Hiển đưa ra khuyến nghị: Thứ nhất cần xây dựng và áp dụng các cơ chế để phê chuẩn và triển khai các công cụ quốc tế như công ước về BĐKH 2015 - 2030; Thứ hai là thể chế hóa các cam kết quốc tế và các chiến lược cũng như các chương trình hành động khu vực như mục tiêu phát triển bền vững các biển Đông Á, các chiến lược hành động quốc gia, phê chuẩn các chiến lược chính sách; Thứ ba là tăng cường hợp tác với các chương trình hệ sinh thái biển hệ quy mô lớn tránh chồng chéo, trùng chéo, đảm bảo sự hợp lực và cải thiện hiệu quả đầu tư bao gồm cả nghiên cứu khoa học, chia sẻ thông tin. Thứ tư là các quốc gia cần xây dựng và áp dụng các cơ chế, thể chế pháp luật một cách tổng hợp các chính sách, chương trình hành động tại quy mô địa phương và quốc gia.

Diễn đàn Bộ trưởng các biển Đông Á năm 2015 do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam Nguyễn Minh Quang chủ trì.

GS Wong Poh Poh (Hàn Quốc) chủ tọa phiên họp thứ 2 và TS Chan Yue chủ tọa phiên họp thứ 3 cũng lần lượt trình bày các kết luận và khuyến nghị. Các kết luận và khuyến nghị đều khẳng định QLTHVB là một cơ chế quản lý vùng biển hiệu quả để giảm thiểu ô nhiễm, bảo vệ đa dạng sinh học. Tuy nhiên, để thực hành tốt trước hết các quốc gia cần phải có môt tầm nhìn để định hướng triển khai, kêu gọi sự tham gia của các bên liên quan, của Chính phủ và khu vực tư nhân đặc biêt là vai trò của cộng đồng. “Cộng đồng dân cư địa phương chính là những người cung cấp cho chúng ta những kiến thức truyền thống có ý nghĩa quan trọng trong việc định hướng, đồng thời là những người sẽ thực thi hiệu quả chiến lược bảo vệ môi trường vùng bờ biển” - GS Wong Poh Poh nói.

Ngoài ra, các quốc gia, khu vực cũng cần phải xây dựng cẩm nang hướng dẫn hành động cho người dân; Thiết lập được cơ chế để quản lý nguồn quỹ; Lồng ghép ICM vào quản lý tài nguyên nước, lưu vực sông, ven bờ và trong đất liền… là những khuyến nghị quan trọng được các đại biểu đưa ra sau các phiên thảo luận nhằm góp phần quản lý tổng hợp vùng bờ và đại dương một cách hiệu quả. Sau phiên trình bày của các chủ tọa, đại diện lãnh đạo bộ Tài nguyên và Môi trường các nước: Việt Nam, Campuchia, Philipin cùng các bên liên quan  tham gia thảo luận những nội dung như: Xây dựng một nền kinh tế biển và vùng bờ bền vững - cơ hội tại mỗi địa phương; Sử dụng bền vững các tài nguyên biển và vùng bờ khác nhau; Ô nhiễm biển đối với thách thức xây dựng nền kinh tế xanh.