Đề nghị chấm dứt chuyện nghỉ hưu vẫn “ôm” nhà công vụ

Nội dung này được thể hiện khi thảo luận dự án Luật Nhà ở sửa đổi tại phiên họp chuyên trách sáng 10/9. Về quỹ phát triển nhà ở xã hội, với 2 phương án mà UBTV đề cập, hầu hết các đại biểu đồng tình phải có quỹ ở các địa phương có đông công nhân ở. Đại biểu Đỗ Mạnh Hùng cho rằng, người nghèo, đối tượng có công đều đang có nhu cầu lớn về nhà ở trong khi khả năng tự tạo nhà ở của họ là rất thấp. Vì vậy, nguồn quỹ này là quan trọng để giúp họ có chỗ ở. Nhưng không nhất thiết thành lập quỹ ở tất cả mọi nơi, mà chỉ cần thành lập ở những nơi khó khăn, hay có thiên tai để trợ giúp các đối tượng. Đại biểu Lê Thị Nga (Thái Nguyên) nói, về nguyên tắc ủng hộ có quỹ ở các tỉnh, thành có đông công nhân nhưng Bộ Xây dựng phải có báo cáo rõ về việc thực hiện quỹ này trong thực tế để ĐBQH quyết định. Trong khi đó, đại biểu Lê Như Tiến, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng, chỉ cần thành lập quỹ phát triển nhà ở xã hội ở khoảng 20 địa phươngcó nhiều công nhân, sinh viên.

Về quỹ phát triển nhà ở, ông Trần Du Lịch (TP Hồ Chí Minh) đề nghị, khi trình ra Quốc hội, UBTV nên “chốt” chỉ còn phương án là thành lập quỹ ở các địa phương đông công nhân, vì quỹ này sẽ hỗ trợ để phát triển nhà ở cho công nhân. Tuy nhiên, ông Đỗ Văn Đương (TP Hồ Chí Minh) lại cho rằng, không nên thành lập quỹ mà để Ngân hàng Chính sách xã hội lo việc này vì có quỹ lại thêm bộ máy, lại có nguy cơ thành quỹ tín dụng đen.

Vấn đề nhà ở công vụ gây nhiều tranh luận. Theo đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng), thực tế vừa qua, nhiều người ở nhà công vụ không đúng đối tượng, tiêu chuẩn khiến dân rất bất bình. Ông đề nghị thu hẹp diện được ở nhà công vụ. Trừ các đối tượng đặc biệt, nên để các đối tượng khác tự mua nhà theo cơ chế thương mại. Luật cũng phải quy định thời gian phải trả lại nhà công vụ khi cán bộ hết thời gian công tác, tức là phải có chế tài để xử lý việc trả lại nhà công vụ. Ông cũng cho rằng, giá thuê nhà công vụ cũng phải công bằng. Cần nêu rõ đối tượng nào được thuê giá ưu đãi, nếu không ghi trong luật thì trong Nghị định phải ghi để dễ thực hiện. Bổ sung điểm này, ông Chu Sơn Hà lo ngại chính sách nhà công vụ chỉ nên thiết kế cho một số diện đối tượng, còn các đối tượng khác không cần thiết phải quy định trong luật này. Hiện nhiều người đã biến nhà công vụ thành tư vụ. Nghỉ hưu, về quê sống nhưng vẫn giữ nhà công vụ. Vì vậy, đề nghị Chính phủ cần có báo cáo rõ về tình hình thực hiện nhà công vụ để Quốc hội quyết định.

Đây là câu chuyện của ông Lê Nam (Thanh Hóa): “Tôi gặp thực tế, một cán bộ xã được điều động công tác cách xa nhà 15km đường rừng, nhu cầu nhà ở là có thật. Học sinh, giáo viên, cán bộ ở miền núi có nhu cầu nhà ở công vụ rất lớn. Cán bộ về đô thị làm việc cũng chịu áp lực lớn về nhà ở, nên không phải ai cũng thích về thành phố khi bị điều động. Vì vậy, đối tượng nào được hưởng nhà công vụ phải ghi rõ trong luật. Đặc biệt, trách nhiệm quản lý nhà công vụ phải rõ, do Bộ nào quản lý, vì đó là tài sản của nhà nước. Ai giữ chìa khóa, không trả chìa khóa phải biết rõ”. Theo ông, người hết thời gian làm việc phải trả lại nhà công vụ thế nào, luật phải quy định rất rõ. Phải dứt khoát như vậy thì sẽ không còn chuyện thắc mắc như lâu nay. Còn cán bộ hết thời gian ở nhà công vụ vẫn khó khăn về nhà ở thì Nhà nước có thể có chính sách hỗ trợ riêng. Nhiều ý kiến cũng cho rằng, phải có chính sách nhà công vụ khuyến khích cán bộ luân chuyển về vùng sâu vùng xa để hút cán bộ, cán bộ ở đô thị thì nên giao cho doanh nghiệp đứng ra cho thuê như cho thuê với các đối tượng khác.

Đại biểu Chu Sơn Hà (Hà Nội) đặt vấn đề, vừa qua cứ nói Nhà nước đầu tư nhà ở cho công nhân, sinh viên, nhưng có bao nhiêu người được ở, trong khi sinh viên, công nhân hầu hết ở nhà trọ của dân. “Chính sách nhà nước hiện nay mới chỉ hỗ trợ cho doanh nghiệp làm nhà ở xã hội, chưa có chính sách cho các thành phần khác tham gia tạo nhà ở cho các đối tượng này. Chính sách phải công bằng” - ông Hà phát biểu. Về việc này, đại biểu Lê Như Tiến cho rằng, hiện các doanh nghiệp chỉ chú tâm đến xây dựng nhà ở thương mại để bán, trong khi nhu cầu thuê nhà ở xã hội là rất lớn, công nhân và sinh viên chủ yếu phải ở trọ chật chội trong dân. Cần yêu cầu doanh nghiệp phải dành 20-30% diện tích nhà ở xã hội để cho thuê. Sau 5-10 năm cho thuê thì được bán lại cho người thuê. Đó là kinh nghiệm trên thế giới. Ngoài ra, đang xuất hiện cò nhà ở xã hội, vì vậy cần bảo đảm sử dụng đúng mục đích, tránh lợi dụng để trục lợi. Phải ghi rõ điều này trong luật... 

Bổ sung điểm này, ông Trần Du Lịch đề nghị cần bổ sung thêm đối tượng được hưởng chính sách nhà ở xã hội là những người đang bị phá sản. Khi làm ăn được họ đóng thuế cho nhà nước, khi phá sản nhà ở của họ bị phát mãi, nên cho họ được hưởng chính sách nhà ở xã hội...