Cung ứng đủ cơ cấu mệnh giá tiền, đảm bảo ATM hoạt động thông suốt

Ngành Ngân hàng đã chủ động phối hợp với các doanh nghiệp để có thể giảm thiểu tình trạng rút tiền ở các ATM ồ ạt vào giờ cao điểm gây tắc nghẽn, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ tại các điểm rút tiền tự động. Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Đào Minh Tú đã có trao đổi về những giải pháp này.

P.V: Thưa ông, dường như vấn đề ATM năm nào cũng “đến hẹn lại lên”?

PTĐ Đào Minh Tú: Đúng là vào dịp Tết Nguyên đán hàng năm, các cây rút tiền ATM thường trở nên quá tải vì lượng khách hàng sử dụng quá đông. Hơn nữa, theo số liệu thống kê hàng năm, số thẻ tín dụng tăng lên cao, nhưng thói quen sử dụng tiền mặt của người dân vẫn còn phổ biến-tới 80% giao dịch của khách hàng thao tác trên các cây ATM chủ yếu là rút tiền. Đặc biệt, sát Tết Nguyên đán là thời điểm người lao động được nhận lương và thưởng Tết, nên ai cũng muốn nhanh chóng rút tiền để chi tiêu, gây áp lực rất lớn, có thể gây quá tải ở các cây ATM.

PTĐ NHNN Đào Minh Tú.

Cũng phải nói thêm rằng, rất nhiều doanh nghiệp vì muốn giữ chân công nhân, không muốn công nhân về sớm nên sát ngày Tết mới trả lương, thưởng, nên dồn vào một thời điểm dẫn đến tình trạng xếp hàng, chờ đợi, rất khó cho ngân hàng thương mại (NHTM).

P.V: Vâng, nhưng chắc từ phía ngân hàng cũng sẽ phải có các giải pháp để tránh sự quá tải, gây khó khăn cho người dân?

PTĐ Đào Minh Tú: Việc chỉ đạo các tổ chức tín dụng đảm bảo chất lượng các cây ATM, tiếp quỹ kịp thời, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân giao dịch hàng ngày được NHNN thường xuyên thực hiện trong suốt cả năm. Đặc biệt vào dịp Tết Nguyên đán, công tác này được chú trọng hơn nữa. Ngay từ cuối năm 2015, tức trước Tết Nguyên đán hơn 1 tháng, NHNN đã có chỉ đạo các đơn vị và tổ chức tín dụng thực hiện nghiêm túc các giải pháp để đảm bảo việc này. Chúng tôi cũng đã yêu cầu NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố chỉ đạo các NHTM trên địa bàn có kế hoạch tiền mặt để chủ động đáp ứng nhu cầu cho các đơn vị, tổ chức và cá nhân; tuyệt đối không để xảy ra tình trạng thiếu tiền mặt dẫn đến phải khất, hoãn chi, đặc biệt là chi tiền mặt cho các đối tượng trả trợ cấp xã hội, trả lương, thưởng cho cán bộ, công nhân viên của các cơ quan, doanh nghiệp. Đồng thời, tăng cường chỉ đạo, kiểm tra, giám sát các NHTM đảm bảo chi đủ cơ cấu các loại mệnh giá tiền cho khách hàng. Kiểm tra, xử lý các NHTM trong việc đảm bảo chất lượng dịch vụ, đảm bảo an ninh, an toàn hoạt động của các máy ATM. Thống nhất kế hoạch thu, chi tiền mặt trong những ngày nghỉ Tết với các NHTM đảm bảo đủ tiền mặt cho máy ATM và nhu cầu thu, chi tiền mặt cần thiết đột xuất khác.

Đối với các NHTM, NHNN yêu cầu chủ động xây dựng phương án, kế hoạch tiền mặt phù hợp, đảm bảo đáp ứng kịp thời nhu cầu tiền mặt cả về giá trị và cơ cấu mệnh giá cho khách hàng; Tăng cường chất lượng dịch vụ ATM, thường xuyên giám sát tồn quỹ máy ATM để bổ sung kịp thời, đảm bảo việc rút tiền của người dân trong dịp Tết, đặc biệt là thời điểm giáp Tết không bị ách tắc. Đảm bảo công tác an ninh, an toàn bảo vệ các máy ATM. Tại các tỉnh, thành phố lớn có các khu công nghiệp, khu đông dân cư có nhu cầu rút tiền mặt lớn, ngoài việc chuẩn bị tốt hệ thống các máy ATM cần tổ chức các hình thức thanh toán, chi trả linh hoạt, như: hướng dẫn khách hàng đến trực tiếp các chi nhánh, phòng giao dịch gần nhất để rút tiền mặt; thống nhất với các đơn vị, doanh nghiệp có kế hoạch trả lương, thưởng trực tiếp tại đơn vị, doanh nghiệp... tránh tình trạng tập trung quá đông người cần rút tiền cùng một lúc tại các điểm máy ATM dẫn đến tình trạng quá tải. Đến thời điểm này, NHNN đã chuẩn bị đảm bảo cung ứng tiền mặt đầy đủ cả về số lượng, mệnh giá cho nhu cầu lưu thông, thanh toán vào dịp Tết.

P.V: Còn đối với công tác thanh toán chung cho nền kinh tế thì giải pháp nào để đảm bảo tăng cường cho sự thông suốt và tránh áp lực dịp Tết?

PTĐ Đào Minh Tú: Để tăng cường cho công tác thanh toán trong nền kinh tế lúc cao điểm, NHNN có biện pháp đảm bảo Hệ thống Thanh toán điện tử liên ngân hàng (TTLNH) hoạt động an toàn, thông suốt. Thông báo cho các thành viên hệ thống TTLNH và thực hiện kéo dài thời gian hoạt động của Hệ thống TTLNH cuối mỗi ngày làm việc thêm 1 giờ trong các ngày từ 1 đến 5-2-2016 để đáp ứng nhu cầu giao dịch thanh toán tăng cao của các tổ chức, cá nhân vào những ngày giáp Tết. Thường xuyên đề cao cảnh giác, phối hợp với các cơ quan an ninh tăng cường các biện pháp phòng, chống tội phạm trong hoạt động thanh toán, bảo đảm an toàn hệ thống mạng. Công ty Cổ phần Chuyển mạch tài chính Quốc gia Việt Nam (Banknetvn) chủ động lên kế hoạch tổ chức vận hành hệ thống kỹ thuật, đảm bảo hoạt động chuyển mạch đối với các giao dịch thanh toán thẻ qua ATM/POS an toàn và thông suốt trong dịp Tết Nguyên đán.

P.V: Vậy năm nay, công tác tiếp quỹ trong 3 ngày Tết chính là 29, mùng 1 và mùng 2 Tết có được thực hiện không, thưa ông?

PTĐ Đào Minh Tú: Việc tiếp quỹ cho ATM sẽ được thực hiện liên tục trước, sau và trong cả 9 ngày nghỉ Tết. Nhằm đáp ứng nhu cầu tiền mặt vào dịp Tết năm 2016, NHNN đã điều chuyển tiền tới NHNN các chi nhánh tỉnh, thành để nâng cao khả năng dự trữ, tập trung vào những tỉnh, thành phố lớn có mức thu chi tiền mặt cao, tập trung nhiều ATM như TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Hải Phòng, Đồng Nai, Bình Dương… Công tác điều chuyển đã hoàn thành vào đầu tháng 1-2016. Tôi cũng đã yêu cầu NHNN các tỉnh, thành phố phải có kế hoạch tiền mặt với các NHTM trong 9 ngày nghỉ để chủ động đáp ứng nhu cầu cho các đơn vị, tổ chức, cá nhân. Đồng thời, tăng cường kiểm tra, giám sát các NHTM trên địa bàn, đảm bảo chi đủ cơ cấu các loại mệnh giá tiền cho khách, đảm bảo ATM hoạt động thông suốt.

P.V: Năm nào cũng chỉ đạo, nhưng như Tết năm 2015, tình trạng ATM lỗi, hết tiền vẫn còn xảy ra, vậy NHNN đã có những biện pháp xử phạt gì với những tổ chức tín dụng để xảy ra lỗi?

PTĐ Đào Minh Tú: Việc xử lý những tổ chức tín dụng để xảy ra tình trạng lỗi tại các điểm rút tiền tự động ATM cũng là nội dung mà NHNN thực hiện rất nghiêm khắc thời gian qua. Thực tế trong năm 2015, chúng tôi đã xử phạt và cũng rất kiên quyết xử lý những NHTM để tránh tình trạng máy ATM có lỗi do nguyên nhân chủ quan hoặc chậm xử lý kịp thời những lỗi làm gián đoạn việc rút tiền của người dân nhất là các thành phố lớn. Tuy nhiên hiện nay cũng có bất cập đó là chi phí đầu tư, quản lý ATM hiện nay khá cao, nhưng nhìn chung các ngân hàng thương mại thu phí sử dụng ATM chưa tương xứng với chi phí bỏ ra thậm chí còn thấp hơn nhiều. Mặc dù vậy, với trách nhiệm xã hội, nhiệm vụ chính trị thì các NHTM vẫn phải cố gắng làm tốt nhất nhiệm vụ với tinh thần phục vụ là chính.

P.V: Cùng với ATM, cứ dịp Tết về, câu chuyện tiền lẻ mới đi lễ chùa lại trở thành chủ đề nóng. Được biết Tết năm nay, NHNN sẽ tiếp tục không in mới tiền nhỏ lẻ mệnh giá 5.000 đồng, thưa ông?

PTĐ Đào Minh Tú: Không những không in tiền mới mệnh giá từ dưới 5.000 đồng, mà chủ trương của NHNN là năm nay sẽ không chi các loại tiền mới in (còn tồn kho) từ 5.000 đồng trở xuống vào lưu thông, chỉ chi các loại tiền đã qua lưu thông để đáp ứng nhu cầu thanh toán của người dân. Thực tế từ năm 2013 NHNN đã thực hiện chủ trương không đưa tiền mới mệnh giá nhỏ vào lưu thông, đã được xã hội ghi nhận và ủng hộ. Theo tính toán, việc không phát hành mới tiền lẻ qua 4 năm (2013, 2014, 2015, 2016) tiết kiệm cho ngân sách khoảng 1.500 tỷ đồng. Đây là chi phí in, vận chuyển, đóng gói, phân loại, kiểm đếm… Cụ thể, các chi phí tiết kiệm được từ không in tiền lẻ như sau: riêng năm 2013 chủ trương không in tiền mệnh giá 500 đồng giúp tiết kiệm 95 tỷ đồng; năm 2014 không in tiền mới mệnh giá dưới 2.000 đồng tiết kiệm hơn 340 tỷ đồng. Năm 2015 không in tiền mới mệnh giá dưới 5.000 đồng tiết kiệm 580 tỷ đồng. Năm 2016 không in tiền mệnh giá dưới 5.000 đồng tiết kiệm 416 tỷ đồng.

Đồng thời với việc không in tiền mới mệnh giá nhỏ, NHNN cũng đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra việc đổi tiền lẻ trái phép. Theo đánh giá của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, trong các dịp lễ, Tết, lễ hội, chủ trương không sử dụng tiền mới đã mang đến những kết quả tích cực, tiết kiệm chi phí xã hội. NHNN cũng đang tích cực phối hợp với các đơn vị liên quan thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Trung ương Hội Phật giáo Việt Nam tăng cường công tác thông tin tuyên truyền để nhân dân sử dụng tiền mệnh giá nhỏ tiết kiệm, hợp lý, đúng chức năng khi tham gia Lễ hội, Đền, Chùa...

P.V: Xin cảm ơn ông!