Công tác tạm giữ, tạm giam phải phúc đáp yêu cầu điều tra khám phá tội phạm

Các trại tạm giam phải để Bộ Công an quản lý bởi "công tác tạm giữ, tạm giam bên cạnh việc bảo đảm quyền con người theo quy định của Hiến pháp 2013 thì còn phải phúc đáp yêu cầu phục vụ tốt cho quá trình điều tra khám phá tội phạm” – đó là quan điểm của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội trong báo cáo giải trình dự án Luật thi hành tạm giữ, tạm giam, khi có ý kiến đề nghị giao 4 trại tạm giam thuộc Bộ Công an cho Bộ Tư pháp quản lý. Quan điểm này được đa số đại biểu tán thành và Quốc hội đã thông qua dự án luật này gồm 11 chương, 73 điều, chiều 25-11.

Luật thi hành tạm giữ, tạm giam quy định, người bị tạm giữ, tạm giam có quyền yêu cầu được trả tự do sau khi hết thời hạn tạm giữ, tạm giam; có quyền được bỏ phiếu khi có trưng cầu dân ý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Người bị tạm giữ, người bị tạm giam cũng được thực hiện quyền bầu cử theo quy định của Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân. Tuy nhiên, đối với người bị kết án tử hình đang trong thời gian chờ thi hành án, người đang chấp hành hình phạt tù mà không được hưởng án treo, người mất năng lực hành vi dân sự thì không được ghi tên vào danh sách cử tri.

ĐBQH bấm nút thông qua các dự án luật, ngày 25-11.

Điểm mới trong hệ thống tổ chức cơ quan quản lý, thi hành tạm giữ, tạm giam (Điều 10 Dự thảo Luật) là chuyển 4 trại tạm giam thuộc Bộ Công an (hiện Tổng cục An ninh và Tổng cục Cảnh sát trực tiếp quản lý) cho Tổng cục Thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp (HTTP) quản lý để bảo đảm tính độc lập của hoạt động quản lý, thi hành tạm giữ, tạm giam với hoạt động điều tra.

Báo cáo giải trình của UBTVQH cho biết, Tổng cục thi hành án hình sự và HTTP là cơ quan có nhiệm vụ giúp Bộ Công an thực hiện quản lý nhà nước về công tác tạm giữ, tạm giam trên phạm vi cả nước. Dự thảo Luật chỉnh lý theo hướng tách 4 trại tạm giam tổ chức độc lập với cơ quan điều tra và giao cho 1 đồng chí Phó Tổng cục trưởng không phải là thủ trưởng cơ quan điều tra phụ trách. Việc này nhằm mục đích vừa tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động điều tra, khám phá tội phạm, nhất là những tội phạm về an ninh quốc gia, tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia, vừa đảm bảo độc lập của cơ sở giam giữ với các đơn vị điều tra của Bộ Công an. Bộ trưởng Bộ Công an chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Quốc hội về công tác tạm giữ, tạm giam.

Lại có ý kiến ĐBQH đề nghị giao 4 trại tạm giam thuộc Bộ Công an hiện nay về Bộ Tư pháp quản lý để đảm bảo nguyên tắc suy đoán vô tội, đồng thời cũng là một kênh giám sát chống bức cung, dùng nhục hình. Tuy nhiên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho rằng, công tác tạm giữ, tạm giam bên cạnh việc bảo đảm quyền con người theo quy định của Hiến pháp 2013 thì còn phải phúc đáp yêu cầu phục vụ tốt cho quá trình điều tra khám phá tội phạm do đó giữ mô hình quản lý như dự thảo Luật đã được chỉnh lý là phù hợp.

Có ý kiến ĐBQH cho rằng các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra như cơ quan kiểm lâm, hải quan, kiểm ngư… có thẩm quyền tạm giữ, tạm giam nên cần bổ sung buồng tạm giữ cho các cơ quan này. UBTVQH nhận thấy, phạm vi hoạt động của hầu hết các cơ quan được giao tiến hành một số hoạt động điều tra không quá xa nhà tạm giữ, trại tạm giam Công an cấp huyện, cấp tỉnh nên đối tượng tạm giữ, tạm giam của các cơ quan này được thực hiện tại cơ sở giam giữ chung, tránh tốn kém, lãng phí không cần thiết. Riêng Bộ đội biên phòng ở những nơi vùng sâu, vùng xa thì có tổ chức buồng tạm giữ riêng để phúc đáp yêu cầu của thực tiễn và đã được quy định cụ thể trong dự án Luật.

Luật thi hành tạm giữ, tạm giam có hiệu lực từ 1-7-2016.

Cũng trong ngày 25-11, Quốc hội đã thông qua dự án Bộ luật tố tụng hành chính (sửa đổi); Luật Trưng cầu ý dân; Luật phí và lệ phí; Bộ luật hàng hải Việt Nam (sửa đổi).