Cần cụ thể rõ trách nhiệm, quyền hạn của Chủ tịch nước trong nhiệm kỳ tới
Do đó, các đại biểu kiến nghị cần thể chế hóa rõ hơn vị trí, vai trò của Chủ tịch nước trong vai trò Nguyên thủ Quốc gia, Thống lĩnh các lực lượng vũ trang, vai trò trong quyết định các sự việc quốc kế, dân sinh….
Đại biểu Nguyễn Anh Sơn (Nam Định) cho rằng, Chủ tịch nước nhiệm kỳ vừa qua đã thực hiện tương đối tốt chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình theo quy định của Hiến pháp. Trong 5 nhiệm vụ đối nội và 1 nhiệm vụ đối ngoại của Chủ tịch nước có 3 điểm sáng.
Thứ nhất, trong lĩnh vực tư pháp, với cương vị Trưởng ban cải cách Tư pháp Trung ương, Chủ tịch nước đã đặc biệt quan tâm đến xây dựng và thể chế hóa những quy định của pháp luật, xây dựng hệ tống tư pháp ngày càng hiện đại, đáp ứng nhu cầu hội nhập quốc tế trong tình hình mới, quan tâm đến xây dựng đội ngũ cán bộ tư pháp.
Thứ hai, cùng với hoạt động đối ngoại của Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc hội, Thủ tướng… hoạt động đối ngoại của Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước trong nhiệm kỳ vừa qua đã góp phần quan trọng trong nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Theo lời của Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki Moon phát biểu tại Quốc hội Việt Nam: Việt Nam tuy còn khó khăn, nhưng càng ngày càng chứng tỏ là một quốc gia có trách nhiệm với thế giới.
 |
| Đại biểu Bùi Văn Phương (Ninh Bình) trong phiên làm việc buổi sáng. |
Thứ ba, trong hoạt động thực tiễn, Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước đã thể hiện sự quan tâm, gần gũi với nhân dân, chăm lo cho đời sống của nhân dân, đặc biệt là nhân dân vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, hải đảo… Đây là điểm rất nổi bật. Chủ tịch nước, Phó Chủ tịch nước khi xuống với dân thể hiện hình ảnh rất tốt đẹp của lãnh đạo cao cấp của Đảng và nhà nước, tạo dựng niềm tin của người dân với chế độ. “Ý kiến của cử tri cũng trùng với ý của tôi, mong muốn Chủ tịch nước có hình ảnh quy tụ và xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc như Bác Hồ, Bác Tôn – những biểu tượng rất cao quý với khối đại đoàn kết toàn dân”.
Tuy nhiên, bên cạnh đó, đại biểu chia sẻ băn khoăn: “Trong nhiều hoạt động, vẫn chưa thực sự thể hiện rõ quyền lực của Chủ tịch nước như Hiến pháp quy định, cả trong đối nội cũng như đối ngoại. Ví dụ vai trò Thống lĩnh các lực lượng vũ trang, Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng – An ninh chưa được thể hiện rõ. Hay trong chức năng công bố luật của Quốc hội và pháp lệnh của Ủy ban Thường vụ Quốc hội của Chủ tịch nước, mới chỉ là kết thúc khâu cuối cùng, chưa thực hiện được quyền có thể xem xét lại luật, pháp lệnh nếu thấy có điểm gì chưa đúng”.
Đại biểu cũng cho rằng khi đi tiếp xúc cử tri, làm việc tại địa phương “luôn thể hiện thái độ rất căm ghét tham nhũng, nhưng cử tri cũng băn khoăn Chủ tịch nước đứng ở vị trí nào, có quyền hạn gì trong cuộc chiến này, được làm gì và làm được gì trong chống tham nhũng hiện nay”?
Đại biểu khẳng định, về chủ quan, Chủ tịch nước đã rất cố gắng vì dân vì nước, nhưng vẫn có những khó khăn về khách quan, có thể do Hiến pháp dù đã quy định rõ lên một bước nhưng chưa cụ thể.
Do đó, đại biểu hi vọng nhiệm kỳ tới Chủ tịch nước sẽ trình Quốc hội đưa vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh nhiệm kỳ tới ban hành luật về chế định Chủ tịch nước. “Các chế định lập pháp, hành pháp, tư pháp chúng ta đều có luật cả, nhưng chế định Chủ tịch nước vừa có phần hành pháp, lập pháp, tư pháp lại không có chế định rõ ràng.
Tôi cho rằng cần làm rõ, Chủ tịch nước với tư cách đứng đầu về đối nội, đối ngoại có phải là Nguyên thủ Quốc gia không? Nước ta có bao nhiêu nguyên thủ Quốc gia? Nguyên thủ Quốc gia được quyền làm gì? Cụ thể rõ trách nhiệm, quyền hạn của Chủ tịch nước trên từng lĩnh vực một: thống lĩnh lực lượng vũ trang thế nào, đối nội đối ngoại thế nào cho cụ thể. Kiện toàn bộ máy của Chủ tịch nước, bởi muốn làm phải có bộ máy phù hợp. Nếu sợ phình bộ máy thì Chủ tịch nước có quyền xây dựng một đội ngũ tư vấn giúp đỡ mình trong lĩnh vực này”.
Chia sẻ quan điểm này, đại biểu Bùi Văn Phương (Ninh Bình) cho rằng trong nhiệm kỳ vừa qua, với vai trò cá nhân, Chủ tịch nước đã thể hiện tinh thần tận tâm, tận lực phục vụ Tổ Quốc, nhân dân, đặc biệt đánh giá cao vai trò nêu gương của Chủ tịch nước trước Đảng, trước hệ thống Bộ máy Nhà nước, có đóng góp tích cực vào tiến trình đổi mới đất nước nhiệm kỳ vừa qua.
Tuy nhiên, đại biểu cho rằng với cương vị đứng đầu nhà nước, đóng góp, kết quả chỉ đạo trong việc thực hiện các nhiệm vụ kinh tế xã hội, đặc biệt các vấn đề hệ trọng, quốc kế, dân sinh của Chủ tịch nước chưa được rõ, như việc vay nợ quốc tế, giám sát nguồn vay thế nào để tác động trở lại phát triển kinh tế cho hiệu quả, đảm bảo an toàn nợ công và khả năng trả nợ quốc gia.
Đây là những việc hệ trọng nhưng thực hiện với cương vị, trách nhiệm Chủ tịch nước còn hạn chế. Vai trò Thống lĩnh lực lượng vũ trang của Chủ tịch nước được ghi trong Hiến pháp, nhưng chưa thể hiện rõ trên thực tế, mới thể hiện rõ ở khâu thăng giáng chức tước, quân hàm, quân hiệu còn vai trò quyết định xây dựng lựng lượng, quyết định đầu tư nguồn lực tài chính, đầu tư trang bị thiết bị kĩ thuật phục vụ đảm bảo quốc phòng an ninh thì chưa rõ.
Do đó, đại biểu Bùi Văn Phương cho rằng: Quyền hạn Chủ tịch nước là người đứng đầu nhà nước là rất lớn và kỳ vọng người dân cũng rất lớn, mong muốn người đứng đầu nhà nước phải chịu trách nhiệm trước dân, nhưng khi thực thi lại vướng mắc. Hiến pháp đã quy định, nhưng hệ thống các văn bản quy phạm để Chủ tịch nước đứng đầu nhà nước lại chưa được quy định rõ, dẫn đến lúng túng trong thực thi vì hành lang pháp lý chưa hoàn chỉnh. Kiến nghị Quốc hội nhiệm kỳ tới tập trung hoàn thiện thể chế về Chủ tịch nước để có những quy phạm, quy định thể hiện tinh thần Hiến pháp để Chủ tịch nước thực hiện đúng, đầy đủ trách nhiệm của người đứng đầu Nhà nước, xứng đáng với niềm tin và kỳ vọng của nhân dân với người đứng đầu quốc gia.
Đánh giá rất cao Chủ tịch nước về sự gương mẫu trong lối sống và công việc, về tinh thần trách nhiệm cao và làm việc không mệt mỏi cho dân cho nước, sự gắn bó với cử tri và đóng góp với vai trò Trưởng ban cải cách Tư pháp Trung ương, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TP Hồ Chí Minh) cũng kỳ vọng nhiệm kỳ tới đây, Chủ tịch nước với vai trò Nguyên thủ Quốc gia có thể đóng góp nhiều hơn trong quốc phòng, ngoại giao và có vai trò đặc biệt hơn trong kiểm soát quyền lực theo Nghị quyết của Đảng và theo Hiến pháp.
