Bộ trưởng Bộ GD&ĐT: Có hiện tượng đồng bào tái mù chữ, cử tuyển chưa trúng

• Mù chữ vẫn làm… thầy giáo
• Những “thầy giáo quân hàm xanh” xóa mù chữ cho 10.000 học viên
• Cả nước vẫn còn gần 2 triệu người mù chữ
• Đào tạo hệ cử tuyển: Mất cân đối cả số lượng và ngành nghề đào tạo
• Nhiều bất cập trong việc tiếp nhận SV hệ cử tuyển
• Nhiều SV cử tuyển ra trường chưa được bố trí việc làm

ĐBQH Đinh Thị Phương Lan (Quảng Ngãi) đặt câu hỏi cho Bộ trưởng Bộ GD-ĐT về trách nhiệm và giải pháp của Bộ trưởng đối với giáo dục ở khu vực miền núi. “Qua giám sát, chúng tôi thấy điều kiện cơ sở vật chất, giáo viên chưa đạt yêu cầu. Tình trạng dồn ghép các điểm trường một cách cơ học ở một số nơi dẫn đến không đáp ứng được chất lượng. Tỷ lệ người dân tộc thiểu số mù chữ vẫn đáng lo ngại, đặc biệt là chương trình giáo dục còn một số chưa phù hợp…” – đại biểu nêu.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ

ĐBQH Nguyễn Minh Sơn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, việc đi lại khó khăn hạn chế đồng bào phát triển kinh tế xã hội và thụ hưởng chính sách an sinh xã hội. Rất nhiều xã hiện chưa có đường kiên cố để ô tô có thể đi. Bộ trưởng có giải pháp, đề xuất gì để giải quyết thực trạng trên?

Trả lời vấn đề liên quan lĩnh vực giáo dục, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho biết, chính sách giáo dục miền núi được Đảng, Nhà nước rất quan tâm, như: Ưu tiên xây dựng trường lớp, giáo viên, chính sách liên quan về chế độ giáo viên, học sinh... Thời gian qua Chính phủ cũng quan tâm, thông qua một Nghị định mà Bộ GD&ĐT tham mưu là Nghị định 06 về việc cấp tiền ăn trưa cho trẻ mẫu giáo, giáo viên dạy tích hợp các môn được hỗ trợ tiền; gần đây có chương trình về mục tiêu giáo dục miền núi...

Tuy nhiên so với yêu cầu thì rất khó khăn. Cơ sở vật chất trang thiết bị đến nay nhiều địa phương chưa được 50% kiên cố, còn nhiều thiết bị hỏng. Trẻ xa trường lớp nên có hiện tượng bỏ học…

ĐBQH Đinh Thị Phương Lan

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT chỉ ra một số giải pháp: Tinh giản đầu mối nhưng phải đảm bảo điều kiện dạy và học cho trò và thầy. Chính phủ có quyết định vẫn đảm bảo giáo viên trong cơ số. Hiện một số tỉnh giáo viên mầm non rất ít, vậy biên chế giáo viên cho một lớp ở nhiều tỉnh còn khó khăn, trong 3 năm không thay đổi. Chúng tôi làm việc với Bộ Nội vụ bố trí đủ giáo viên.

“Về hiện tượng tái mù chữ là có. Chúng tôi hiện đang rà soát, đồng thời dạy song ngữ. Với cấp 1 thì tiếng Việt cần tăng cường, từ đó hạn chế tình trạng bỏ học và tiếp cận việc học tốt hơn. Bộ cũng kiến nghị Chính phủ cấp sách giáo khoa cho vùng khó khăn, có biên soạn chương trình giáo dục địa phương” – Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nói.

Ông cho hay, gần đây nhất Bộ có làm việc với Văn phòng Chính phủ, đề nghị Chính phủ phê duyệt đề án kiên cố hoá trường lớp với nội dung phục vụ vùng khó khăn. Hiện các bộ ngành đang có ý kiến và mong rằng sớm được thông qua.

Về dồn các điểm trường, Bộ chủ trương hướng dẫn các tỉnh dồn điểm lẻ thành điểm chính, đảm bảo các cháu tiểu học gần nhà; khuyến khích trường phổ thông dân tộc nội trú hiệu quả. Học sinh nội trú có thể sống chung trong ký túc để chia sẻ, học tập với nhau…

ĐBQH Nguyễn Minh Sơn

Còn về chính sách cử tuyển, Bộ trưởng nhận định giai đoạn trước phát huy cao, cử được người rất tốt, nhưng gần đây xem ra không hiệu quả. Khi học xong về không bố trí được việc làm. “Cử đi chưa trúng, chất lượng học của cán bộ này chưa phải cao, khi cử đi và sử dụng không khớp với nhau nên về không có việc”. Do đó, Bộ trưởng cho rằng cần cử người thực sự gắn với đầu ra; có thể liên tỉnh có trường để người đó ra thực sự là hạt giống về phục vụ cho địa phương.

ĐBQH Đinh Thị Phương Lan tranh luận: Báo cáo của Bộ tỷ lệ mù chữ trên 90% nhưng theo các số liệu điều tra thì thấp hơn nhiều. Riêng nội dung này Bộ phải rà soát trở lại. “Còn về sách giáo khoa mới áp vào vùng này chưa thấy Bộ trưởng đề cập. Trình độ học vấn không đồng đều thì áp bộ sách mới vào các vùng như vậy rất đáng lo” – đại biểu băn khoăn.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ cho biết, tỷ lệ mù chữ cách đây 3 năm có khảo sát sơ bộ, xu hướng tái mù gia tăng. “Về số liệu đúng như đại biểu nói, chúng tôi đang rà soát lại để nắm con số thật”.

Về sách giáo khoa, Bộ trưởng cho rằng không chỉ với đồng bào mà nhìn chung nhiều địa phương là khi thay đổi chương trình, từ cách tiếp cận, phương pháp thực hiện cần có sự đồng bộ về giáo viên và cơ sở vật chất. Đối với các tỉnh miền núi đúng là khó khăn rất nhiều. “Do đó, cần có tính toán hỗ trợ sách giáo khoa địa phương, biên soạn tài liệu phù hợp. Chúng tôi ghi nhận ý kiến này để rà soát và thực hiện khả thi hơn” – Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ thông tin thêm,

Đối với vấn đề đi lại của đồng bào, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể thông tin: Theo luật ngân sách và phân cấp quản lý, Bộ chịu trách nhiệm trước  Trung ương và sử dụng ngân sách Trung ương để đầu tư sửa chữa quốc lộ; còn đường nông thôn trách nhiệm chính là địa phương.

Thời gian vừa qua có đề án lớn xây dựng đường đến trung tâm các xã chưa có đường ô tô. Bộ cũng thực hiện chương trình từ thiện như cầu treo, tranh thủ nguồn vốn ODA để thực hiện dự án hỗ trợ giao thông nông thôn ở tỉnh khó khăn, tỉnh có đông đồng bào dân tộc… Trách nhiệm chính đầu tư hệ thống giao thông nông thôn là của địa phương, khó khăn thì có đề án báo cáo Trung ương xin hỗ trợ.

Toàn cảnh phiên họp

“Vừa qua Bộ thực hiện phát triển đường giao thông nông thôn kết hợp nhà nước và nhân dân cùng làm. Hiện nay các thôn, liên xã, ấp thực hiện tốt. Đường đến trung tâm xã là 95%, vùng kinh tế lớn, đồng bằng phủ kín tốt hơn, còn vùng miền núi, vùng sâu, xa, sông nước thì ít hơn” – Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói.

Theo ông, giao thông đi trước một bước, nhưng trách nhiệm gắn với liên địa phương rất nhiều. Bộ trưởng đề nghị các tỉnh tập hợp, đề xuất, phối hợp với Bộ GTVT; nếu cần thiết có chương trình mới thì Bộ làm chủ đầu tư cho các tỉnh; không thì tỉnh kiến nghị xem xét.

Hiện Bộ đang triển khai chương trình hỗ trợ tỉnh có nhiều đồng bào dân tộc như hỗ trợ cầu. “Nói chung hỗ trợ này chỉ là tiếp sức, còn trách nhiệm chính là chính quyền địa phương. Địa phương nào làm tốt giao thông nông thôn thì đồng bào nhiều địa phương đó tiếp cận xoá đói giảm nghèo bền vững”, Bộ trưởng Bộ GTVT nêu quan điểm.