Thành lập Viện Nghiên cứu hòa bình và hòa giải ASEAN

Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 21 diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Barack Obama vừa tới Thái Lan và có cuộc gặp với Thủ tướng Yingluck Shinawatra, bắt đầu chuyến thăm 3 nước châu Á (Thái Lan, Myanmar và Campuchia). Việc này cho thấy, Mỹ đang khẳng định chính sách trở lại châu Á như một ưu tiên đối ngoại sau khi ông Barack Obama tái đắc cử vào Nhà Trắng. Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Hoàng gia Campuchia Hun Sen đánh giá cao các kết quả quan trọng trong hợp tác ASEAN thời gian qua, đồng thời đề xuất các trọng tâm và ưu tiên tại hội nghị lần này với chủ đề "ASEAN: Một cộng đồng, một vận mệnh".

Thủ tướng Hun Sen nhấn mạnh, các thành viên ASEAN tiếp tục làm việc với nhau dựa trên 3 trụ cột chính là cộng đồng chính trị-an ninh, cộng đồng kinh tế và cộng đồng văn hóa xã hội nhằm tiến tới cộng đồng ASEAN vào năm 2015. Được biết, các nhà lãnh đạo ASEAN cũng sẽ thúc đẩy hơn nữa một hiệp định thương mại tự do rộng lớn bao gồm 10 nước ASEAN và các nước Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia và New Zealand. Các cuộc thương lượng dự kiến chính thức bắt đầu vào ngày 20/11.

Theo chương trình, từ 18 đến 20/11, hội nghị Cấp cao ASEAN-Nhật Bản lần thứ 15; Hội nghị ASEAN-Hàn Quốc lần thứ 15; Hội nghị Cấp cao kỷ niệm ASEAN 3 (APT) gồm ASEAN-Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản; Hội nghị Cấp cao ASEAN-Ấn Độ lần thứ 10; Hội nghị ASEAN-Trung Quốc lần thứ 15; Hội nghị Cấp cao ASEAN-Mỹ lần thứ 4; Đối thoại toàn cầu ASEAN (AGD) và Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 7 cũng sẽ diễn ra. Ngoài ra, lãnh đạo ASEAN và 6 đối tác Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Australia và New Zealand cũng sẽ tuyên bố khởi động đàm phán về một thỏa thuận thương mại tự do khu vực gọi là Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP).

Cũng trong ngày 18/11, các nước thành viên ASEAN đã thông qua Tuyên bố Nhân quyền nhằm giảm bớt các vụ bắt bớ và tra tấn bất hợp pháp. Tuyên bố này được các nhà lãnh đạo ASEAN ký trong ngày đầu tiên của hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 21.

Một phiên họp hội nghị cấp cao ASEAN.

Được biết, lễ ký diễn ra sau khi các nhà lãnh đạo ASEAN nhất trí bổ sung thêm một đoạn mới vào phút cuối cùng. Tuyên bố Nhân quyền là văn kiện không mang tính ràng buộc pháp lý, nhưng thể hiện nỗ lực cũng như sự đồng thuận của các nhà lãnh đạo ASEAN trong việc ngăn chặn các hành vi xâm phạm quyền lợi chính đáng của người dân ASEAN, cũng như ngăn ngừa các hoạt động lợi dụng “chiêu bài nhân quyền” để chống phá các tổ chức, chính phủ trong khu vực.

Ngay sau lễ ký, các nhà lãnh đạo ASEAN đều bày tỏ hoan nghênh việc đưa ra được tuyên bố quan trọng này, một bằng chứng cho thấy ASEAN đang ngày càng hội nhập mạnh mẽ để tiến gần hơn tới việc thành lập Cộng đồng ASEAN vào năm 2015 theo đúng lộ trình đề ra.

Tuyên bố Nhân quyền bắt đầu với nguyên tắc: “Tất cả mọi người đều sinh ra tự do và có quyền bình đẳng, được luật pháp bảo vệ”, nhưng Quốc vụ khanh Campuchia Kao Kim Hourn cũng thừa nhận, tuyên bố này “không phải là một văn kiện hoàn hảo”, song ông nhấn mạnh, nó vẫn đang trong quá trình hình thành.

Giới truyền thông đưa tin, việc hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 21 khai mạc với sự tham gia của nguyên thủ 10 nước thành viên ASEAN và lãnh đạo các quốc gia như Mỹ, Nga, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia là dịp để ASEAN thúc đẩy tiến trình hội nhập khu vực, duy trì đoàn kết khối và tăng cường hơn nữa vai trò trung tâm của ASEAN trong phát triển cấu trúc kinh tế-xã hội khu vực, qua đó tiến gần hơn tới mục tiêu thành lập Cộng đồng ASEAN vào năm 2015.

Dự kiến kết thúc hội nghị, lãnh đạo các nước ASEAN sẽ ký Tuyên bố Phnom Penh và một số văn kiện quan trọng định hướng hợp tác ASEAN như Tuyên bố về việc xem xét khả năng lập Trung tâm Khu vực ASEAN khắc phục mìn (ARMAC), Kế hoạch hành động triển khai Tuyên bố Bali III. Được biết trước đó (17/11), Tổng Thư ký ASEAN Surin Pitsuwan cho biết, các vấn đề kinh tế sẽ là trọng tâm trong chương trình nghị sự của hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 21 và các hội nghị liên quan tại Campuchia