TQ: Tại sao hoãn thi hành án tử hình cựu Bộ trưởng Đường sắt?

Ngày 8/7, Tòa án nhân dân số 2 TP Bắc Kinh đã tuyên án tử hình, nhưng hoãn thi hành án 2 năm đối với cựu Bộ trưởng Đường sắt Lưu Chí Quân vì phạm các tội danh nhận hối lộ và lạm dụng quyền lực.

Dư luận rất quan tâm tới vụ án của cựu Bộ trưởng Đường sắt bởi ông Lưu Chí Quân là thành viên nội các của cựu Thủ tướng Ôn Gia Bảo, bị cách chức, bị khai trừ khỏi đảng và hầu tòa bởi những cáo buộc tham nhũng. Giới chuyên môn cho rằng, tuy phải nhận mức án tử hình, nhưng cựu Bộ trưởng Đường sắt có thể thoát chết bởi theo “thông lệ”, sau 2 năm hưởng án treo tử hình, tử tù thường được ân xá thành chung thân và ông Lưu Chí Quân sẽ không ngoại lệ.

Theo kết luận của tòa, ông Lưu Chí Quân bị kết án tử hình về tội nhận hối lộ, 10 năm tù giam về tội lạm dụng chức quyền, cấm tham gia suốt đời vào các hoạt động chính trị, tịch thu toàn bộ tài sản cá nhân và tổng hợp hình phạt là tử hình. Giới chuyên môn cho biết, tuy phạm tội “tày đình” - nhận hối lộ và lạm dụng chức quyền, nhưng sau khi bị bắt, thẩm vấn, ông Lưu Chí Quân đã thành khẩn khai báo, giúp cơ quan chức năng khắc phục hậu quả nên cựu Bộ trưởng Đường sắt được hoãn thi hành án 2 năm.

Theo cáo trạng của cơ quan kiểm sát, trong thời gian từ năm 1986 đến năm 2011, ông Lưu Chí Quân đã lợi dụng chức quyền nhận hối lộ hơn 64,6 triệu NDT (hơn 10 triệu USD) để giúp 11 cá nhân được thăng chức, ký các hợp đồng xây dựng và thu lợi bất chính từ những dự án vận tải hàng hóa đường sắt. Được biết, ông Lưu Chí Quân từng nhận “lại quả” 4% cho mỗi hợp đồng cung cấp thiết bị cho ngành Đường sắt và tổng số tiền nhận hối lộ rất lớn - lên tới 250 triệu USD (có tài liệu nói 122 triệu USD), nhưng tòa chỉ làm rõ được hơn 10 triệu USD.

Hành vi sai trái của cựu Bộ trưởng Đường sắt đã gây thiệt hại lớn cho tài sản công cũng như lợi ích của nhà nước và nhân dân. Trong số những người bị điểm danh được hưởng lợi từ tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn của ông Lưu Chí Quân có bà Đinh Thư Miêu, Chủ tịch Tập đoàn Quản lý đầu tư Bác Hựu Bắc Kinh.

Ông Lưu Chí Quân trước toà.

Dư luận cho rằng, ông Lưu Chí Quân là một trong những người “có công” trong việc giải tán Bộ Đường sắt (tháng 3/2013) khi ban lãnh đạo mới Trung Quốc nhậm chức. Tại kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa 12 (chiều 16/3), các đại biểu đã thông qua quyết định tách Bộ Đường sắt thành hai cơ quan quản lý hành chính, cung cấp dịch vụ riêng và nhập bộ này vào Bộ Giao thông Vận tải. Niềm tin của người dân đối với ngành Đường sắt bị suy giảm nghiêm trọng sau hàng loạt vụ tham nhũng và bê bối về an toàn đường sắt. Trước khi bị giải thể, Bộ Đường sắt từng quản lý 2,1 triệu công nhân, có ngân quỹ ở mức 74 tỷ USD, có luật riêng, thậm chí có cả tòa án và sở cảnh sát riêng (tới tháng 8/2012 mới chấm dứt).

Theo giới truyền thông, ông Lưu Chí Quân có 10 nhân tình, trong đó có một số diễn viên, MC nổi tiếng. Nhưng theo tờ Minh Báo xuất bản tại Hongkong, ông Lưu Chí Quân nuôi tới 18 bồ nhí, trong đó có một số minh tinh danh tiếng. Có tin nói rằng, bà Đinh Thư Miêu từng điều 3 nữ diễn viên trẻ đẹp lên giường với ông Lưu Chí Quân (để được nhận vai diễn trong bộ phim tân Hồng Lâu Mộng).

Giới truyền thông Trung Quốc cho biết, việc bắt giữ và thẩm vấn nữ doanh nhân Đinh Thư Miêu hồi tháng 1/2011 được coi là “đột phá khẩu” trong việc thu thập bằng chứng về những sai phạm của ông Lưu Chí Quân. Theo thống kê, Tập đoàn Quản lý đầu tư Bác Hựu Bắc Kinh từng trúng thầu các công trình đường sắt cao tốc quan trọng như Vũ Hán - Quảng Châu, Trịnh Châu - Tây An, Quảng Châu - Thâm Quyến - Hongkong.

Cách đây hơn 1 năm (tháng 5/2012), ông Lưu Chí Quân bị khai trừ Đảng và ngày 10/4, cựu Bộ trưởng Đường sắt bị Viện Kiểm sát nhân dân Bắc Kinh truy tố với tội nhận hối lộ và tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn. Nhiều người nói rằng, ông Lưu Chí Quân không hề hay biết về việc bị cách chức bởi trước đó 4 ngày (8/2/2011), ông vẫn đi thị sát ga tàu hỏa ở thành phố Phụ Dương, tỉnh An Huy để tìm hiểu đợt cao điểm đầu tiên của vận tải đường sắt sau đợt nghỉ Tết Nguyên đán Tân Mão.

Hơn 2 năm trước (12/2/2011), trong thông báo, Ủy ban Kiểm tra và Kỷ luật Trung ương chỉ đưa tin ngắn gọn: Bộ trưởng Đường sắt Lưu Chí Quân đã vi phạm nghiêm trọng kỷ luật đảng và ông là quan chức cấp cao nhất của Trung Quốc bị xử lý kể từ đầu năm 2011 và là thành viên nội các của Thủ tướng Ôn Gia Bảo bị cách chức bởi những cáo buộc tham nhũng. Dưới thời ông Lưu Chí Quân, người giám sát việc đầu tư hệ thống đường sắt cao tốc ở Trung Quốc (hàng tỉ USD), nhiều khoản tiền công quỹ lớn bị thất thoát. Số người liên quan tới vụ việc này rất lớn và những gì diễn ra là đặc biệt nghiêm trọng.

Theo kết luận của Cơ quan kiểm toán nhà nước Trung Quốc (19/3/2012): Bộ Đường sắt đã rút ngắn thời gian xét duyệt sơ bộ hồ sơ đấu thầu xuống còn 13 tiếng thay vì 5 ngày như quy định và mua vật liệu trị giá 849 triệu NDT từ các nhà cung cấp không dự thầu với giá cao hơn giá chào của các đơn vị trúng thầu. Bộ Đường sắt cũng đã lãng phí 413 triệu NDT để xây dựng rào chắn gió. Quỹ đền bù giải phóng mặt bằng trong dự án đường sắt cao tốc Bắc Kinh - Thượng Hải bị thất thoát 491 triệu NDT. Trong đó nghiêm trọng nhất là trường hợp chính quyền quận Bắc Thần, thành phố Thiên Tân đã giữ lại 340 triệu NDT thay vì đền bù cho người dân bị trưng dụng đất làm đường sắt. Ban quản lý Khu phát triển kinh tế và công nghệ Giang Ninh, thành phố Nam Kinh đã làm giấy tờ khống xin Bộ Đường sắt phân bổ 140 triệu NDT tiền đền bù và đã nhận được 40 triệu NDT…

Ông Lưu Chí Quân sinh ra tại tỉnh Hồ Bắc (năm 1953) và là cán bộ có thâm niên trong ngành Đường sắt, làm Thứ trưởng Bộ Đường sắt từ năm 1996 và 7 năm sau (2003) được bổ nhiệm làm Bộ trưởng. Từ đó, ông Lưu Chí Quân đã dính líu ít nhiều tới một số dự án đường sắt cao tốc quan trọng như Vũ Hán - Quảng Châu, Trịnh Châu - Tây An, Quảng Châu - Thâm Quyến - Hongkong, Bắc Kinh - Thượng Hải. Khi mới được bổ nhiệm làm người đứng đầu ngành Đường sắt Trung Quốc, ông Lưu Chí Quân từng hy vọng, hệ thống tàu cao tốc Trung Quốc sẽ vượt các tuyến tàu cao tốc vốn nổi tiếng của Nhật Bản và Mỹ. Vì những dự án táo bạo nên ông Lưu Chí Quân được dư luận coi là cha đẻ của mạng lưới tàu cao tốc Trung Quốc