Philippines - Trung Quốc "nắn gân" nhau trong vấn đề Biển Đông

Tin từ hãng Reuters ngày 23/4 cho hay, Tổng thống Philippines Benigno Aquino đã cảnh báo các quốc gia láng giềng ở Đông Nam Á rằng nếu họ không có hành động cụ thể và ngay lập tức, Trung Quốc sẽ gia tăng các hoạt động chống phá, xâm chiếm vùng lãnh hải đang tranh chấp trên Biển Đông.

Đồng thời, ông Bengino Aquino cũng nhấn mạnh rằng, hiện tại, những vùng lãnh hải mà Trung Quốc đòi tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông là quá rộng lớn và ngày càng gần quần đảo Philippines. Trả lời phỏng vấn báo giới, một tay chỉ lên bản đồ để minh họa, Tổng thống Philippines nhấn mạnh: "Họ (Trung Quốc-PV) đã tuyên bố quyền ở toàn bộ vùng lãnh hải này. Chỉ xem trên bản đồ thôi chúng ta cũng đã thấy vô lý"... Những tuyên bố này của ông Bengino Aquino được đưa ra ngay sau khi chính phủ Philippines gia tăng những động thái nhằm gây sức ép với Trung Quốc trong việc giải quyết "cuộc chạm trán" ở khu vực bãi đá ngầm Scarborough. Theo bản đồ mà hải quân Philippines cung cấp, bãi đá ngầm Scarborough nằm cách đảo chính Luzon của Philippines khoảng 230km.

Cuộc tập trận chung giữa Philippines và Mỹ càng làm gia tăng căng thẳng Manila-Bắc Kinh.

Về phía Trung Quốc, vùng đất liền gần với khu vực này nhất là tỉnh Hải Nam, cách khoảng 1.200km về phía Tây Bắc. Tổng thống Bengino Aquino khẳng định, bãi đá ngầm Scarborough nằm trong khu vực đặc quyền kinh tế của Philippines theo Luật Biển và đề nghị phía Trung Quốc phải đưa ra những chứng cớ căn bản chứng minh tuyên bố của mình.

Song song với cuộc họp báo cùng tuyên bố cứng rắn của Tổng thống, chính quyền Manila hôm 23/4 cũng đã chính thức bày tỏ quan ngại với giới chức Nhà Trắng về tranh chấp lãnh hải ngày một căng thẳng với Trung Quốc. Hãng AFP dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Raul Hernandez cho biết, Manila dự kiến nhờ Nhà Trắng tư vấn trong các cuộc gặp cấp cao giữa Ngoại trưởng Philippines Alberto del Rosario và Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Voltaire Gazmin, cùng với những người đồng cấp Mỹ Hillary Clinton và Leon Panetta. Ông Raul Hernandez cho biết, những bàn bạc tại Washington được kỳ vọng cung cấp một định hướng để chính phủ Philippines tìm kiếm nhiều sự giúp đỡ hơn cho quân đội nước này, vốn được đánh giá là yếu kém nhất khu vực.

Hiện, Philippines và Mỹ có một hiệp ước phòng thủ chung, trong đó Mỹ cam kết tới hỗ trợ đồng minh nếu nước này phải đối mặt với thách thức quân sự. Trung tướng Duane Thiessen - Chỉ huy Lực lượng thủy quân lục chiến Mỹ đóng tại Thái Bình Dương hôm 22/4 cũng khẳng định, quan hệ Philippines - Mỹ được ràng buộc bởi một thỏa thuận quân sự và ám chỉ rằng, Mỹ sẽ giúp Philippines nếu nước này bị các lực lượng vũ trang Trung Quốc tấn công trong cuộc tranh chấp lãnh thổ xung quanh bãi đá ngầm Scarborough ở Biển Đông.

Các nhà quan sát nhận định rằng, dù Trung tướng Duane Thiessen không nói rõ cách thức Mỹ giúp đỡ Philippines cũng như phủ nhận thông tin rằng, các cuộc tập trận chung giữa Mỹ và Philippines được khởi động từ tuần trước và đang diễn ra trong khu vực là nhằm vào Trung Quốc, song Bắc Kinh chắc chắn vẫn không hài lòng với Manila.

Bằng chứng là hôm 23/4, nhiều tờ báo Trung Quốc đã đưa cảnh báo của quân đội Trung Quốc rằng, cuộc tập trận Balikatan 2012 có thể làm gia tăng nguy cơ đối đầu quân sự ở Biển Đông. Thời báo Hoàn cầu của Đảng Cộng sản Trung Quốc còn đăng bài bình luận kêu gọi sẵn sàng tấn công Philippines, còn tờ Giải phóng quân Trung Quốc thì đăng bài xã luận cảnh báo Mỹ về cuộc tập trận chung với Philippines.

Manila và Bắc Kinh bắt đầu căng thẳng từ ngày 10/4, sau khi Philippines phát hiện các tàu cá Trung Quốc hoạt động gần bãi đá Scarborough và tàu hải quân Philippines đã bị 2 tàu hải giám Trung Quốc ngăn không cho tiếp cận các tàu cá Trung Quốc.  Hai nước sau đó liên tiếp có sự điều động tàu quanh bãi đá Scarborough. Philippines thậm chí còn đe dọa sẽ kiện Trung Quốc lên tòa án quốc tế nhưng vẫn không quên để ngỏ cánh cửa đàm phán ngoại giao