Như chim chơ rao mang hạnh phúc đến buôn làng

Hồi mới đặt chân lên Tây Nguyên, tôi nghe có người kể về H'Yéo là phụ nữ mà bắn súng giỏi, đánh giặc hay và mạnh dạn hơn cả nam giới. Khi ấy tôi tìm H'Yéo để chiêm ngưỡng người đàn bà Jơ Rai tài hoa này và được gặp chị ở Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Gia Lai.

Bấy giờ, chị không còn cầm súng nhưng ký ức về những năm tháng làm du kích ở xã, rồi trở thành nữ sĩ quan trong Quân đội, Huyện đội phó… thật anh dũng.

Chị kể, mình là người con của dân tộc Jơ Rai ở núi rừng Tây Nguyên đại ngàn nên thấu hiểu nỗi đau của dân làng khi bị giặc Mỹ xâm chiếm, cướp bóc. Dù phận nữ nhưng không thể yên lòng ngồi chịu trước cảnh xâm lược của giặc Mỹ nên đã quyết tâm theo cách mạng từ năm chưa tròn 17 tuổi.

Vào du kích xã Ia Phí (Chư Păh, Gia Lai) đầu tháng 1/1967, H'Yéo đã thể hiện rõ năng khiếu quân sự của mình nên nhiều phen đã làm cho kẻ thù khiếp sợ. Sau một năm vào du kích, H'Yéo đã trở thành người nổi tiếng đánh Mỹ ở Tây Nguyên, chị trở thành A phó, A trưởng của Huyện đội Khu 4 Gia Lai bấy giờ.

Năm 1968, chị được Tỉnh đội Gia Lai khen thưởng Dũng sĩ diệt xe cơ giới. Năm 1970 được Tư lệnh mặt trận B3 tặng bằng khen Kiện tướng gùi đạn. Từ năm 1971 đến 1974, chị liên tục được tặng thưởng Huân chương Giải phóng nhất, nhì, ba… 

Năm 1977, chị H'Yéo rời cương vị Huyện đội phó Chư Păh về nhận nhiệm vụ mới ở Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Gia Lai. Từ năm 1990 đến khi nghỉ hưu năm 2006, chị Rơ Chăm H'Yéo giữ các chức vụ Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Gia Lai, rồi Chủ tịch UBMT Tổ quốc Việt Nam tỉnh Gia Lai.

Ở cương vị nào chị H'Yéo cũng thể hiện đầu tàu gương mẫu, sống trung thực, liêm khiết, giản dị và cống hiến hết mình cho sự nghiệp chung của Đảng, của cách mạng.

Có lần cùng đoàn công tác của lãnh đạo Bộ Công an đi về thăm các buôn làng, làm công tác dân vận, chị H'Yéo đã nói chuyện với bà con dân làng mình rằng: "Khi xưa quân và dân mình đánh thắng giặc Mỹ là nhờ tinh thần đoàn kết một lòng vì đất nước, hôm nay có nơi còn một số bà con chưa thoát khỏi đói nghèo là vì chúng ta chưa đoàn kết tốt để lao động sản xuất mà cái bụng nhẹ dạ dễ nghe theo bọn xấu xúi giục".

Cả dân làng im phăng phắc nghe chị H'Yéo đưa ra dẫn chứng: điện, đường, trường, trạm, Nhà nước ta đầu tư tới tận thôn làng, gia đình, hộ nghèo còn được cấp giống, cho vay tiền… thế mà bà con mình không chịu làm ăn. Trong khi đó, có kẻ xấu đến nói bậy, cho vài đồng là xúi giục một số bà con mình làm điều sai trái… Chị H'Yéo nói tiếng Kinh xong lại giải thích bằng tiếng Jơ Rai cho những bà con chưa hiểu sẽ hiểu rõ hơn.

Ở đâu có điểm "nóng" cần giải thích, thuyết phục cho bà con đồng bào dân tộc thiểu số hiểu là có mặt chị H'Yéo đến ngay. Chị đến giải thích với bà con bằng tình cảm, bằng lý lẽ pháp lý, và cả tấm lòng yêu thương đồng bào nên dù ai có chống đối mấy cũng sẽ mềm lòng vì nhân nghĩa và lẽ phải. Vì thế, chị Rơ Chăm H'Yéo được coi là người của công tác dân vận ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số Tây Nguyên.

Theo tuổi tác, chị H'Yéo đã về nghỉ hưu theo chế độ được gần 2 năm nay, nhưng thực tế chị không một ngày nào nghỉ ngơi vì công việc chung. Rời chức Chủ tịch UBMT Tổ quốc Việt Nam tỉnh Gia Lai chưa được bao lâu thì Hội Cựu chiến binh tỉnh Gia Lai lại tín nhiệm bầu chị vào Ban chấp hành và giao giữ chức Phó Chủ tịch Thường trực Hội. Hằng ngày ở đâu có chuyện cần giải thích cho đồng bào dễ nghe là nhờ chị giúp.

Chị bảo rằng, mình không cần phải được giao chức vụ gì, mà tự mình chủ động tiếp cận với dân thường xuyên để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của nhân dân và  vận động, nói cho bà con làm theo ý Đảng, làm theo lẽ phải là mình thấy tự hào lắm. 

Chị Rơ Chăm H'Yéo cho rằng, cái khó nhất của người làm công tác vận động trong các vùng đồng bào dân tộc thiểu số là phải diễn đạt cho bà con hiểu theo nhận thức của từng người. Muốn thế thì người làm công tác dân vận phải hiểu được phong tục tập quán, tiếng nói, sở thích và trình độ của từng người, từng gia đình...

Trong sử thi Tây Nguyên có con chim chơ rao, tương truyền đó là con chim mạnh mẽ, thông minh nhất của đại ngàn Tây Nguyên. Con chim biết tiếng người, thường bay khắp nơi kể cho buôn làng nghe những câu chuyện của núi rừng Tây Nguyên hùng vĩ. Những năm tháng ở Tây Nguyên được công tác, gần gũi với chị Rơ Chăm H'Yéo, tôi cũng cảm thấy chị giống như chim chơ rao yêu quý, vẫn mải miết, mải miết cống hiến cả cuộc đời mình cho những buôn làng Tây Nguyên bình yên. "Và điều đó cũng là ước mong của chị", chị H'Yéo nói