Bài cuối: Cần đầu tư, khớp nối đồng bộ hạ tầng kỹ thuật - xã hội

• Bài 2: Thêm nhà nhưng không thêm trường
• Nỗi lo từ những địa bàn “bùng nổ” dân số ở Hà Nội

Dân khóc ròng

Có thể khẳng định, những công trình khu chung cư - nhà cao tầng xuất hiện là xu thế tất yếu, nó giúp giải bài toán “đất chật, người đông”, tăng hiệu quả sử dụng đất khi dân số tăng cơ học. Tuy nhiên, thực tế đã chỉ ra, bên cạnh những ưu điểm, tại nhiều khu vực do sự phát triển một cách ồ ạt các chung cư - tòa nhà cao tầng chọc trời, “gánh” theo cả vạn dân sinh sống đã gây ra áp lực quá tải đối với hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, khiến chất lượng phát triển đô thị bị giảm, không gian kiến trúc, cảnh quan đô thị theo đó bị ảnh hưởng.

Ông Tạ Văn Hải, Phó Chủ tịch UBND phường Hoàng Liệt (quận Hoàng Mai) nhấn mạnh rằng, hiện cơ sở hạ tầng – trường học, đường sá giao thông chưa theo kịp được tốc độ đô thị hóa, sự gia tăng của các dự án chung cư, nhà cao tầng triển khai trên địa bàn. Chủ đầu tư nhiều dự án dường như chỉ quan tâm đến lợi nhuận, mong muốn bán nhanh được nhà thương mại mà chưa chú trọng đến việc đầu tư phát triển cơ sở, kết cấu hạ tầng kỹ thuật - xã hội đi kèm.

Ngày 18-4-2018, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản truyền đạt ý kiến của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, giao một số cơ quan Bộ, cơ quan có liên quan và UBND: TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh xây dựng dự thảo Nghị quyết về các giải pháp khắc phục ùn tắc giao thông tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, trong đó lưu ý các giải pháp về không tiếp tục phát triển chung cư căn hộ nhà cao tầng ở khu vực trung tâm; phát triển các khu đô thị vệ tinh để điều phối, bố trí lại dân cư và lực lượng lao động, giảm tải cho các thành phố về áp lực việc làm, nhà ở, an sinh xã hội, trật tự an toàn giao thông… Như vậy rõ ràng, vấn đề “bùng nổ” dân số gây ra áp lực cho hệ thống hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đang thực sự “nóng”.

Trở lại địa bàn có dân số “khủng” Hoàng Liệt. Sau khi được đưa vào sử dụng, 12 tòa nhà chung cư HH (mỗi tòa khoảng 800 căn) cũng đặt ra nhiều vấn đề phải bàn. Trong đó, có thực trạng nhiều hộ gia đình có điều kiện mua ôtô, song do tòa nhà mình ở chỉ có 1 tầng hầm phục vụ nhu cầu gửi xe máy của người dân, nên đã “khóc dở, mếu dở”, khi không có chỗ dừng, đỗ xe. Để rồi, tình trạng dừng, đỗ xe ôtô không đúng quy định trên vỉa hè, dưới lòng đường quanh khu đô thị Linh Đàm nơi các các tòa nhà HH1A, HH1B, HH1C, HH2A, HH2B, HH2C v.v... diễn ra tràn lan, gây mất trật tự an toàn giao thông.

Và có những trường hợp dù bị Công an phường Hoàng Liệt, cán bộ CSGT 3-4 lần lập biên bản xử lý, nhưng do không còn cách nào khác, chỉ sau một thời gian, vi phạm về lỗi dừng, đỗ xe không đúng quy định lại tái diễn.

Chủ đầu tư các dự án chung cư cao tầng cần đầu tư, khớp nối đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội.

Giám sát, xử lý tình trạng “quy hoạch một nơi, triển khai một nẻo”

Trao đổi với PV Báo CAND, TS Đào Ngọc Nghiêm – Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch – Kiến trúc TP Hà Nội cho biết, nếu như trước năm 2005, thành phố Hà Nội chỉ có 60 khu đô thị mới, đến nay đã có hơn 760 dự án khu đô thị mới gồm cả nhà chung cư, công trình cao tầng có các chức năng hỗn hợp mới.

Quá trình phát triển, thực hiện các dự án tràn lan. Nhiều chủ đầu tư chỉ tập trung vào làm các công trình, trong đó có nhà ở để kinh doanh lấy lãi, còn việc xây dựng các hạ tầng xã hội thì ít được chú trọng; vấn đề kết nối các hạ tầng kỹ thuật như: giao thông, điện, nước v.v... với các khu vực xung quanh chưa tạo nên sự đồng bộ. Bên cạnh đó, trước khi một dự án xây dựng chung cư, nhà cao tầng hay khu đô thị mới bao giờ cũng phải xác định dân số khống chế đi kèm, thế nhưng khi dự án hoàn tất và đưa vào khai thác sử dụng, việc khống chế dân số là một việc rất khó.

Ví như việc chuyển nhượng – giao dịch các căn hộ, một căn hộ có thể có nhiều người ở chứ không phải ít như dự kiến v.v… Việc điều chỉnh quy hoạch ở một số nơi chỉ chú ý tới một số nội dung khác chứ không chú trọng đến yếu tố vượt quá ngưỡng dân số.

Trước những tồn tại như hiện nay, TS Đào Ngọc Nghiêm nhấn mạnh, hiện Hà Nội đã có quy hoạch chung, quy hoạch phân khu từng khu vực, nên trước hết thành phố phải quản lý chặt theo quy hoạch, trong đó có yếu hàng đầu là quản lý dân số. Đây là vấn đề được đặt ra trong Luật Thủ đô năm 2012 và HĐND thành phố cũng đã có Nghị quyết riêng. Bên cạnh đó, cần bổ sung những quy định cụ thể và có sự giám sát, quản lý chặt chẽ để kiểm soát sự gia tăng đột biến dân số ở những khu vực có chung cư, nhà cao tầng đưa vào sử dụng.

Mặt khác, theo TS Đào Ngọc Nghiêm, có những khu đô thị xây dựng, việc giám sát chủ đầu tư thực hiện theo kế hoạch, quy hoạch chưa chặt chẽ dẫn đến hiện tượng các chủ đầu tư có tư tưởng chỉ thu lời cho mình bằng cách xây nhà chung cư cao tầng mà ít xây dựng các công trình hạ tầng xã hội (trường học, nhà văn hóa sinh hoạt cộng đồng, dịch vụ công cộng…).

Do vậy, cơ quan có thẩm quyền phải yêu cầu chủ đầu tư cam kết thực hiện đúng quy hoạch dự án, không được làm các công trình thu lời trước rồi mới để ý tới việc phát triển hạ tầng kỹ thuật – xã hội. Một vấn đề nữa đặt ra, với diện tích hơn 3 ngàn km2, Hà Nội cần phải xác định vùng trọng điểm và tập trung đầu tư cho các vùng trọng điểm trước rồi sau đó mới tới các vùng khác; đồng thời sớm xử lý các dự án xây dựng chung cư, nhà cao tầng chậm tiến độ, không theo quy hoạch.