Xuất nhập khẩu hàng hóa qua cửa khẩu Móng Cái giảm

Năm 2006 đã được xác định trước là bước ngoặt chuyển đổi toàn diện của lực lượng Hải quan Quảng Ninh nói chung, Hải quan Móng Cái nói riêng bởi đây là thời điểm cả nước phải thực hiện sửa đổi các quy định, thủ tục cho phù hợp với hàng loạt bộ luật mới, cơ chế mới, chính sách mới...

Đương nhiên luật mới, sửa đổi, bổ sung là nhằm hoàn thiện, hợp lý hơn so với yêu cầu thực tế. Tuy nhiên, tại các bộ luật nêu trên, nhiều văn bản hướng dẫn của các Bộ, ngành đã không ban hành kịp thời dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau trong cùng một điều khoản. Thậm chí luật này "đá" luật nọ nên đã xảy ra tranh chấp giữa Hải quan và doanh nghiệp trong quá trình thực hiện theo luật mới.

Điển hình là sự không đồng bộ giữa hai bộ luật sửa đổi: Thương mại và Môi trường đã khiến cho hàng hóa bị ách tắc, doanh nghiệp nản lòng và hải quan rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Đặc biệt, cũng theo sự chi phối của luật mới, một số mặt hàng phải được cơ quan chuyên ngành kiểm tra chất lượng trước khi XNK thì cơ quan chủ quản không bố trí cán bộ chuyên trách ngay tại cửa khẩu đã gây khó khăn trong khâu thủ tục và ách tắc hàng hóa.

Những bất cập này là nguyên nhân chủ yếu khiến tình hình XNK tại cửa khẩu Móng Cái có những diễn biến bất thường. Theo số liệu thống kê, trong 6 tháng đầu năm 2006, các đơn vị thuộc Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái đã tiếp nhận, làm thủ tục 7.026 tờ khai các loại với tổng kim ngạch XNK đạt trên 572 triệu USD - dự tính đến hết tháng 6 này, con số trên sẽ là 650 triệu USD. Theo đó, số thu ngân sách tại thời điểm dù ra sức phấn đấu cũng chỉ đạt trên 81,3 tỷ đồng, chỉ bằng 46% so với chỉ tiêu được giao.

Tác động "kép"

Không chỉ do luật mới có quá nhiều cái... lạ mà còn những tác động khách quan khiến nhiệm vụ thu ngân sách của Hải quan Móng Cái chỉ đạt được ở mức chưa thuyết phục là từ chính sách mặt hàng. Trong đó, nhóm hàng NK có sự tăng trưởng mạnh về số lượng như phân bón lại rơi vào diện được Chính phủ miễn thuế để đáp ứng kịp thời nhu cầu sản xuất nông nghiệp trong nước. Tiếp đó, theo lộ trình cắt giảm thuế đã cam kết với các nước trong khu vực, các nhóm hàng "chủ lực" trước nay tại Móng Cái là điện tử tiêu dùng, linh kiện điện tử đều nằm trong diện phải hạ thuế suất, trong đó nhiều mặt hàng thuế suất chỉ bằng 0%.

Một tác nhân không kém phần quan trọng là tình trạng XNK chuyển cửa khẩu vẫn hàm chứa nhiều điều bất lợi về mặt quản lý Nhà nước trên lĩnh vực hải quan, đồng thời gây ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ tiêu thực hiện số thu ngân sách của Hải quan Móng Cái. Nhiều doanh nghiệp đã lặng lẽ rút bỏ tờ khai tại đây để tìm cửa khẩu khác có cơ chế "thông thoáng" hơn, dễ "đàm phán" hơn.

Khó mấy cũng phải làm

Với một tiêu chí chung khắc phục khó khăn, đổi mới công tác quản lý và nâng cao trình độ nghiệp vụ, CBCC Hải quan Móng Cái đã không vì những tác động chủ quan, khách quan mà lơ là ý chí, nhiệm vụ. Tuy nhiên, trong hàng loạt vấn đề bất cập, nhiều lĩnh vực lại phụ thuộc vào sự chuyển động từ các Bộ, ngành chức năng là chính. Do đó, có thể nói rằng, không chỉ Hải quan Móng Cái mà cả nước sẽ rơi vào tình trạng lúng túng trong quá trình giải quyết thủ tục hải quan nếu Chính phủ không nhìn nhận sửa chữa những khiếm khuyết để các bộ luật mới có giá trị thực thi, đi vào đời sống.

Về phần mình, 6 tháng qua, hàng loạt biện pháp, kế hoạch, phương án đã được Hải quan Móng Cái xây dựng, áp dụng nhằm giảm thiểu tối đa sự khó khăn, ảnh hưởng đến nhiệm vụ quản lý cửa ngõ đất nước rất quan trọng này. Theo đó, cải thiện tối đa mối quan hệ để đặt doanh nghiệp vào vị trí "đối tác" chứ không phải "đối tượng". Ngược lại, sự nghiêm minh, công bằng, chính xác trong quá trình tác nghiệp luôn được đề cao và phấn đấu là ý thức kỷ luật thường xuyên đối với tập thể CBCC trong toàn đơn vị đã là cứu cánh giúp Chi cục không xa rời mục tiêu nhiệm vụ và doanh nghiệp hài lòng.

6 tháng qua, công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại (CBL-GLTM) được siết chặt bằng nghiệp vụ cơ bản, kiểm soát tình hình, nắm vững biến động, phương thức, thủ đoạn của các đối tượng trước khi chúng tiến hành nên về cơ bản đã giảm được "nhiệt độ" nóng bỏng tại cửa khẩu một thời là cứ điểm buôn lậu. Các đơn vị đã phát hiện và xử lý 39/83 vụ BL-GLTM với trị giá 1,1 tỷ đồng, trong đó phạt tiền 15 vụ bằng 29,4 triệu đồng, chuyển Cục Hải quan Quảng Ninh xử lý 22 vụ, nộp ngân sách 69,3 triệu đồng.

Được biết, Hải quan Móng Cái đã và đang tiến hành xem xét lại toàn bộ quy trình thủ tục nhằm hoàn thiện bước tiếp theo lộ trình hiện đại hóa công tác hải quan, đổi mới mạnh mẽ hơn nữa các thủ tục hành chính để cửa khẩu Móng Cái thực sự là cửa ngõ quan trọng nhất của cả nước về kinh tế quốc phòng và an ninh khu vực Đông Bắc