Vướng trong xử lý xe nhập lậu theo diện “Việt kiều hồi hương”

Mới đây nhất, báo cáo với Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại buổi làm việc về công tác phòng, chống tội phạm, buôn lậu và gian lận thương mại cuối tháng 7, Trung tướng Nguyễn Tiến Lực, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát Phòng, chống tội phạm cho biết: Sau khi tiến hành điều tra các vụ việc liên quan đến hành vi nhập lậu xe theo diện Việt kiều hồi hương, cơ quan Công an đã khởi tố hình sự 7 vụ án. Trong hơn 1.000 ôtô nhập về theo diện này, có trên 200 chiếc là xe siêu sang như Bentley, Phantom, Mercedes, Rolls-Royce... Chỉ riêng 200 xe này đã trốn thuế hơn 1.000 tỉ đồng. Thiếu tướng Phan Anh Minh, Phó Giám đốc Công an TP Hồ Chí Minh cũng cho biết: Theo chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Công an, Công an TP Hồ Chí Minh và Công an một số tỉnh từ cuối 2013 đã tiến hành khởi tố một số vụ án buôn lậu lợi dụng tiêu chuẩn miễn thuế của Việt kiều hồi hương, đa phần là xe rất sang, từ Lexus đến Rolls-Royce, có xe trị giá đến hàng triệu đô.

Thủ đoạn quen thuộc của các đối tượng buôn lậu là lợi dụng cơ chế ưu đãi cho phép Việt kiều hồi hương được mang theo xe về Việt Nam sử dụng và được miễn thuế nhập khẩu, một số đối tượng buôn ôtô đã tìm cách móc nối với các Việt kiều ký khống giấy tờ để nhập khẩu, hầu hết là các xe sang vào Việt Nam. Cơ quan Hải quan đã nhận thấy bất thường khi từ năm 2011 đến hết 2012, cả nước đã có trên 1.400 xe ôtô nhập khẩu theo diện này. Tại thời điểm đó, điều kiện để nhập khẩu xe khá thông thoáng như yêu cầu có giấy thông hành hoặc hộ chiếu hồi hương bản sao có công chứng; hộ khẩu... nhưng không có điều kiện nào quy định việc Việt kiều có thực sự hồi hương hay không? Cơ quan chức năng đã phát hiện một số trường hợp hồ sơ đóng dấu kiểm chứng nhập cảnh rồi xuất cảnh ngay sau đó; hoặc những chứng từ trong bộ hồ sơ như: giấy chứng nhận quyền sở hữu, giấy đăng ký lưu hành xe, hộ chiếu… do nhiều tiểu bang của Mỹ cấp với những mẫu khác nhau, gây khó khăn trong việc chứng thực… 

Xe nhập khẩu theo diện Việt kiều hồi hương tồn tại cảng sau khi có quy định siết chặt. Ảnh: BHQ

Phát hiện những sai phạm này, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 20 vào tháng 2 vừa qua với nhiều quy định chặt hơn như xe phải được đăng ký ít nhất 6 tháng ở nước ngoài trước thời điểm hoàn tất thủ tục cấp sổ hộ khẩu thường trú tại Việt Nam và đã chạy một quãng đường tối thiểu 10.000km đến thời điểm về đến cảng. Hồ sơ và thủ tục cấp giấy phép nhập khẩu cũng được quy định chặt chẽ hơn. Thêm vào đó, đầu tháng 9 này, Tổng cục Hải quan cũng đã có văn bản hướng dẫn Hải quan các tỉnh, thành về thu thuế đối với các xe chưa làm thủ tục đăng ký, lưu hành nhưng đã chuyển nhượng; xe sau khi nhập mà Việt kiều đã quay trở lại nước ngoài sinh sống. Hàng trăm chiếc xe khác cũng đã bị cho tái xuất do không đủ điều kiện nhập vào Việt Nam. Những việc làm này đã hạn chế phần lớn những kẽ hở có thể bị lợi dụng để buôn lậu. Tuy nhiên, hậu quả của việc buông lỏng quản lý trước đó hiện vẫn là bài toán khó giải quyết.

Thiếu tướng Phan Anh Minh trong cuộc họp với Chính phủ về tình hình phòng chống tội phạm đã nêu một số khó khăn, khiến việc điều tra còn phải kéo dài như: Thực tế khởi tố cho thấy bên cạnh tội danh chính là buôn lậu, loại án này còn phát sinh các tội danh khác như tham nhũng, đưa nhận hối lộ, lạm dụng chức vụ quyền hạn và các tội danh khác về trật tự như giả mạo giấy tờ. Hiện phần xử lý được mới chiếm 1/10 xe đã nhập và đăng ký lưu hành tại TP Hồ Chí Minh. Bên cạnh đó, Thiếu tướng Minh kiến nghị cũng cần có thống nhất chỉ đạo giữa Bộ Công an, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao về xử lý hàng trăm trường hợp Việt Kiều bị những đối tượng cầm đầu các salon ôtô dụ dỗ để ký khống các giấy tờ nhập lậu mà họ ngộ nhận là họ có quyền chuyển nhượng.