Thị trường muối: Yếu khâu giám sát, quản lý hoạt động DN

Thừa muối ăn, thiếu muối công nghiệp và những bất cập trong ngành sản xuất muối vẫn đang là câu chuyện nóng bỏng (Báo CAND cũng từng có loạt bài đề cập nghịch lý này trong thời gian gần đây). Đặc biệt, sau vụ việc một doanh nghiệp (DN) nhập khẩu muối công nghiệp nhưng lại bán ra thị trường làm muối ăn, dư luận đang đặt câu hỏi, phải chăng cơ quan quản lý đã tính toán không sát lượng muối công nghiệp cần nhập và quyền lợi của người nông dân ở đâu khi hạt muối họ làm ra bị ế ẩm, không có nơi tiêu thụ trong khi vẫn phải nhập muối từ nước ngoài?

Phóng viên: Thưa Thứ trưởng, vụ việc một doanh nghiệp lớn như Tổng Công ty TNHH Hóa chất cơ bản miền Nam lợi dụng cơ chế ưu đãi về thuế để nhập khẩu muối công nghiệp, nhưng sau đó đã bán 23.000 tấn ra thị trường làm muối ăn đã khiến dư luận bàng hoàng bởi lẽ, muối trong nước luôn trong tình trạng tồn kho, diêm dân "đắng lòng" vì giá muối rẻ như cho trong khi DN lại nhập khẩu về bán để tư lợi. Ông có nhận xét gì về vụ việc này?

Thứ trưởng Hồ Xuân Hùng: Tôi cũng mới chỉ biết sự việc này sau khi đọc báo và xem truyền hình. Thực sự, tôi thấy rất buồn. DN được nhập khẩu muối về với mục đích sử dụng cho công nghiệp mà lại đem bán làm muối ăn. Đây là hành động sai trái, khó chấp nhận được và phải xử lý nghiêm.

Qua vụ việc này cũng phải nhìn nhận lại công tác quản lý nhà nước. Bộ Công thương nên rà soát lại, kiểm tra, giám sát DN từ khâu cấp phép đến khâu sử dụng để kịp thời ngăn chặn những vụ việc tương tự. Thực tế, ngoài các doanh nghiệp nhập khẩu và sử dụng trực tiếp muối công nghiệp thì cũng có nhiều DN trung gian. Họ nhập khẩu về và bán lại cho các DN hóa chất. Những DN này phải được quản lý chặt chẽ. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là một sự việc và số lượng 23.000 tấn chưa phải là nhiều để tác động lớn đến thị trường.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hồ Xuân Hùng.

Phóng viên: Đây là sự việc được cơ quan chức năng phát hiện. Nhưng cũng có thể, đó cũng chỉ là "mảng nổi của tảng băng chìm", vấn đề là chúng ta có tính toán được chính xác số lượng muối công nghiệp cần dùng không hay DN cứ kê khai nhiều hơn để được nhập nhiều, sau đó bán ra thị trường hưởng lợi?

Thứ trưởng Hồ Xuân Hùng: Cũng có thể đây chỉ là "phần nổi của tảng băng chìm". Như thế thì thật đáng trách. Theo quan điểm của cá nhân tôi, sự việc này gây ảnh hưởng đến tâm lý nhiều hơn tác động sâu tới thị trường muối. Trung bình, mỗi năm chúng ta chỉ nhập khẩu khoảng 120.000 - 150.000 tấn muối công nghiệp, số lượng phát hiện chiếm khoảng 10%, trong đó tiêu thụ đã được 90-95% rồi, cho nên mảng băng chìm không phải là lớn. Điều đó chúng ta có thể kiểm soát được. Bộ NN&PTNT sẽ làm việc với Bộ Công thương, soát xét lại khả năng cần nhập của các DN để giám sát chặt hơn nữa về số lượng cần nhập, kể cả khâu ủy thác.

Phóng viên: Để xảy ra tình trạng lách luật trên có phải do cơ chế ưu đãi về thuế nhập khẩu muối không, thưa ông?

Thứ trưởng Hồ Xuân Hùng: Cũng không hẳn đâu, vì hiện nay, thuế nhập khẩu muối đang ở mức 40%, trong khi nếu bỏ hạn ngạch nhập khẩu thì mức thuế này sẽ còn xuống thấp nữa, chỉ từ 5-10%. Nhưng nếu chúng ta làm theo yêu cầu của WTO yêu cầu bỏ hạn ngạch ngay từ bây giờ sẽ ảnh hưởng rất lớn đến đời sống của nông dân. Sơ suất của chúng ta là đã không kiểm soát được chặt chẽ từ khâu nhập đến lúc tiêu thụ. Với những DN đã xin nhập khẩu thêm muối, chắc chắn năm nay chúng tôi không thay đổi và không cấp thêm.

Phóng viên: Thưa Thứ trưởng, tại sao các nhà khoa học đã nghiên cứu và khẳng định nước biển của chúng ta đủ điều kiện sản xuất muối công nghiệp. Vậy mà nhiều năm qua, chúng ta vẫn phải đi nhập khẩu muối?

Thứ trưởng Hồ Xuân Hùng: Vấn đề là nguyên liệu chúng ta có đủ, nhưng để muối đảm bảo chất lượng thì chúng ta chưa đạt. Theo tôi, cần tập trung đầu tư vào những vùng trọng điểm, bởi với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, không phải vùng ven biển nào cũng làm được muối công nghiệp. Hiện nay, đồng muối Ninh Thuận, Bạc Liêu, Cần Giờ… hoàn toàn đáp ứng yêu cầu và chúng ta có thể đầu tư được.

Tôi nghĩ là mức đầu tư không lớn và chúng ta phải sớm đầu tư để hoàn toàn chủ động được muối chất lượng cao. Bộ NN&PTNT sẽ làm việc ngay với Bộ Công thương, với các đơn vị sản xuất kinh doanh để báo cáo Chính phủ. Khó đâu thì khó nhưng với vấn đề này chúng ta phải dành ưu tiên bởi vì tôi xin nhắc lại rằng mức đầu tư cho dây chuyền sản xuất muối công nghiệp không nhiều.

Phóng viên: Xin cảm ơn ông!