Nhiều vi phạm trong thu phí và lệ phí

Từ lâu nay, lạm thu, phí chồng lên phí, người dân đang phải chịu quá nhiều khoản phí, lệ phí… là nỗi bức xúc của dư luận và đã được đưa ra bàn thảo tại Quốc hội. “Vấn nạn” này không phải là không có cơ sở khi Bộ Tài chính công bố kết quả kiểm tra.

Nhiều loại phí chợ bị thu cao hơn quy định.

Theo Bộ Tài chính, việc ban hành chế độ thu phí, lệ phí và các văn bản hướng dẫn thực hiện chế độ chính sách về phí, lệ phí còn chậm, chưa đúng thẩm quyền, chưa đúng quy định của pháp luật về phí, lệ phí.

Cùng với đó, một số nơi ban hành cơ chế quản lý thu, nộp một số loại phí, lệ phí chưa phù hợp với quy định hiện hành như: phí vệ sinh, phí quảng cáo trên dải phân cách...; quy định thu một số loại phí, lệ phí chưa đúng thẩm quyền khi chưa được cơ quan có thẩm quyền quyết định thu như lệ phí cấp chứng chỉ an toàn đối với doanh nghiệp kinh doanh đường sắt, phí dự thi, dự tuyển, phí tham quan các công trình văn hóa, lịch sử thuộc địa phương quản lý; phí chợ đêm, phí chợ tạm...; quy định thu phí, lệ phí trong các Bộ thủ tục hành chính (cấp phép, cấp giấy chứng nhận trong lĩnh vực xây dựng, tài nguyên môi trường...) chưa đúng quy định hiện hành về cả đối tượng và mức thu...

Nhiều cơ quan, địa phương chưa thực hiện đúng quy định trong lập và quyết định giao dự toán thu, chi phí, lệ phí. Quyết định, giao dự toán số thu phí, lệ phí chưa chấp hành đúng các yêu cầu về quyết định, giao dự toán ngân sách của Chính phủ; chưa lập và giao dự toán thu phí, lệ phí cho một số đơn vị dự toán có phát sinh thu phí, lệ phí; giao dự toán chưa đầy đủ về các khoản thu, chưa sát với số thu thực hiện, xác định chưa đúng tỷ lệ để lại theo quy định như học phí, lệ phí tuyển sinh, phí, lệ phí trong lĩnh vực an toàn vệ sinh thực phẩm, y tế dự phòng, các loại phí, lệ phí có thay đổi về mức thu, tỷ lệ để lại, những loại phí, lệ phí liên quan đến cấp phép, thẩm định có điều kiện...

Chưa chấp hành nghiêm quy định về quản lý, thực hiện thu phí, lệ phí. Một số cơ quan, đơn vị thu một số loại phí, lệ phí khi chưa được cơ quan có thẩm quyền quyết định; không thu hoặc thu với mức thu chưa đúng quy định, thu các khoản có tính chất trùng với phí trên cùng một đối tượng...

Đáng chú ý, trong quá trình thu phí và lệ phí, có tình trạng thu cao hơn quy định các loại phí chợ, phí vệ sinh, phí cấp chứng chỉ hành nghề khám chữa bệnh,...; thu thấp hơn quy định lệ phí địa chính, phí, lệ phí quản lý chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm,..., thậm chí không thực hiện thu mặc dù có quy định thu như phí kiểm dịch y tế đối với hàng hóa, tàu, máy bay xuất cảnh, quá cảnh, phí thẩm định dự án đầu tư xây dựng,...

Một số nơi khác lại thu một số khoản không có trong danh mục phí, lệ phí hiện hành: “phí” duy tu hạ tầng kỹ thuật, “phí” mặt bằng quảng cáo, “phí” cấp bằng khai thác viên...; quản lý thu phí, lệ phí còn để tình trạng thất thu, nợ đọng kéo dài, nợ khó có khả năng thu như: phí kiểm dịch y tế, phí bảo vệ môi trường đối với nước thải công nghiệp; phí, lệ phí thuộc lĩnh vực thông tin, liên lạc... do chưa quản lý hết các đối tượng, chưa thu hoặc các đối tượng chưa nộp đầy đủ...; thu hoạt động dịch vụ như: thu hoạt động dịch vụ đo đạc thửa đất; thu hoạt động nghiệp vụ kiểm tra hồ sơ đo đạc; thu khoán sử dụng mặt bằng để trông giữ xe, làm cửa hàng dịch vụ, quán (theo mùa vụ)... nhưng sử dụng biên lai thu phí, lệ phí, kê khai như thu phí, lệ phí...

Việc quản lý sử dụng, thanh quyết toán từ nguồn thu phí, lệ phí còn nhiều thiếu sót: phân bổ, sử dụng, thanh quyết toán chưa phù hợp với quy định như việc dùng nguồn thu phí, lệ phí phân bổ, sử dụng, chi cho các khoản chi quản lý hành chính, chi đầu tư xây dựng công trình không thuộc nhiệm vụ chi từ nguồn thu phí, lệ phí; chưa ban hành đầy đủ định mức kinh tế kỹ thuật để làm cơ sở cho việc quản lý, sử dụng nguồn phí, lệ phí để lại.

Kê khai, quyết toán thu, báo cáo sử dụng biên lai phí, lệ phí còn chậm so với quy định; kê khai thiếu số phí lệ phí phải nộp vào NSNN (không kê khai, kê khai chưa đúng tỷ lệ nộp NSNN...); kê khai các khoản thu dịch vụ vào thu phí, lệ phí dẫn đến nộp thiếu các khoản thuế theo quy định; kê khai chưa đúng thuế GTGT đối với doanh thu phí thu từ dịch vụ vệ sinh từ ngày 1/1/2014...