Người thu nhập thấp cũng phải nộp thuế

• Nhà ở trên 700 triệu sẽ bị tính thuế

Sau 7 năm lấy nhau, vợ chồng anh Hải mới mua được căn hộ chung cư 80m2 ở tận huyện Hoài Đức, nơi cách trung tâm Hà Nội hơn 20km, với giá 900 triệu đồng. Trong số 900 triệu ấy, vợ chồng anh chỉ có 600 triệu đồng, còn lại là phải đi vay mượn khắp nơi.

Bây giờ, sau niềm vui có nhà mới, nỗi lo mới của vợ chồng anh Hải là làm sao trong hai năm tới phải trả hết 300 triệu đã vay của anh em, bố mẹ hai bên.

"Nhận nhà xong là vợ chồng tôi hết sạch tiền, đến bộ bàn ghế còn chưa có tiền mua nên khách đến nhà đành ngồi chiếu. Hai vợ chồng tôi thu nhập mỗi tháng được gần 20 triệu, hàng tháng trừ chi phí sinh hoạt, cố gắng dành dụm vài triệu trả nợ. Vì thế nghe các ông Bộ Tài chính đề xuất thu thuế tài sản với nhà từ 700 triệu đồng trở lên, tôi thấy rất bức xúc vì ở đất Hà Nội này, có cái nhà chung cư nào dưới 700 triệu không", anh Hải nói.

Cùng cảnh dân tỉnh lẻ về Hà Nội lập nghiệp như vợ chồng anh Hải, để mua được căn hộ chung cư 70m2 ở khu HH Linh Đàm với giá 1,2 tỷ đồng, vợ chồng chị Huyền cũng phải chắt bóp suốt 10 năm và được bố mẹ hai bên hỗ trợ thêm mới mua nổi nhà.

Đề xuất đánh thuế đối với nhà đất trên 700 triệu đồng gây nhiều tranh cãi.

"Nói thật, ở Hà Nội mà phải mua loại chung cư hơn 1 tỉ như mình là được xếp vào loại nghèo rồi. Nếu có tiền thì tôi cũng chẳng mua nhà ở khu HH Linh Đàm này làm gì vì vừa chật chội, đã thế chiều nào đi làm về cũng phải chờ thang máy vài chục phút mới lên được nhà. Bây giờ nếu theo cách tính thuế tài sản là nhà từ mức 700 triệu đồng trở lên sẽ phải chịu thuế thì hàng năm tôi sẽ phải nộp thuế cho mức 500 triệu của giá trị vượt", chị Huyền than thở.

Nhưng hoàn cảnh như gia đình anh Hải, chị Huyền cũng là hoàn cảnh chung của rất nhiều gia đình trẻ hiện nay. Để có thể mua được một chỗ "chui ra chui vào" vài chục mét vuông, phần lớn họ đều phải tích cóp nhiều năm và vay mượn, vì thế đều thấy bất ngờ và bức xúc trước đề xuất thu thuế của Bộ Tài chính.

Theo chị Huyền, để xây dựng được ngôi nhà, chủ đầu tư đã phải nộp thuế cho tất cả các loại nguyên vật liệu, và tất cả chi phí này đều đã tính vào giá căn hộ. Khi mua nhà, người mua nhà cũng phải trả các loại phí bảo trì, phí làm thủ tục cấp giấy tờ sở hữu nhà. Vì vậy nếu thu thêm khoản thuế tài sản hàng năm nữa thì chẳng khác nào phải trả tiền thuê cho chính ngôi nhà mình đã phải bỏ ra rất nhiều tiền để mua.

"Tôi đọc báo thấy các ông Bộ Tài chính nói rằng đã so sánh với nhiều nước nhưng hình như họ không chịu hiểu thu nhập bình quân của Việt Nam năm 2017 mới chỉ có 2.400 USD/ người thôi, thấp hơn các nước mà các ông ấy so sánh rất nhiều", chị Huyền nói. 

Trong khi đó, từ góc độ một người kinh doanh bất động sản, ông Vũ Cương Quyết, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Dịch vụ và Địa ốc Đất Xanh Miền Bắc, đặt câu hỏi căn cứ vào đâu để tính thuế tài sản từ căn hộ trị giá 700 triệu đồng? Bởi lẽ giá bất động sản biến động theo thời điểm, cùng một dự án, người mua ở mỗi thời điểm khác nhau giá đã khác nhau. Không những thế, giá trị căn hộ còn phụ thuộc vào chất lượng căn hộ.

Căn hộ sau vài năm xuống cấp, giá giao dịch cũng sẽ khác. Giá nhà tại Việt Nam hiện đang ở mức khá cao, tại các dự án ở khu vực ngoại thành xa trung tâm cũng rất ít căn hộ dưới 1 tỷ đồng, vì vậy những người mua các căn hộ này phần lớn thuộc nhóm thu nhập thấp, giờ phải gánh thêm thuế tài sản chắc chắn sẽ là một gánh nặng.

Nhìn ở tầm vĩ mô, một số chuyên gia kinh tế cho rằng thu thuế về tài sản, bất động sản là phù hợp với thông lệ quốc tế, nhưng mức thu phải phù hợp với điều kiện kinh tế của phần lớn người dân. Chính sách thuế phải dựa trên 2 nguyên tắc là đánh thuế trên bất động sản nhưng không làm ảnh hưởng tới việc người dân mua nhà ở; việc đánh thuế phải công bằng, nghĩa là những người giàu thì phải chịu một mức thuế cao hơn những người thu nhập thấp.

Thực tế hiện nay, nhiều người dân khi mua nhà đã phải vay ngân hàng, nếu tiếp tục bị đánh thuế thì sẽ rất khó khăn. Không những thế, việc Bộ Tài chính đề xuất đưa ra mức 700 triệu đồng để đánh thuế là vận dụng định mức không phù hợp thực tế, vì tại nhiều dự án nhà ở xã hội hiện nay, giá một căn hộ gần 70m2 cũng khoảng 1 tỷ đồng. Do đó nhà nước không nên đánh thuế căn nhà đầu tiên mà bắt đầu đánh thuế từ căn nhà thứ hai trở đi, vì những người có thu nhập cao và kinh doanh bất động sản thì họ sẽ có từ căn nhà thứ hai.

Việc thu thuế như vậy sẽ công bằng hơn và không ảnh hưởng đến chủ trương và chính sách của nhà nước là giúp người nghèo mua nhà. Nhà nước chỉ nên đánh thuế với quyền sử dụng đất, không nên đánh thuế trên giá trị của căn nhà xây dựng trên đất, vì ngôi nhà xây dựng trên đó được làm nên bởi nguồn thu nhập mà người dân đã trả thuế; việc đánh thuế nhà ở đồng nghĩa với việc đánh thuế kép trên thu nhập của người dân.