Muốn tuyển được lao động phải đảm bảo đời sống công nhân

Đồng thời đưa ra những điều kiện cụ thể trong việc cấp phép cho doanh nghiệp tham gia các KCX, KCN. PV Báo CAND đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Tấn Định, Phó trưởng Ban Quản lý các KCX, KCN TP HCM về vấn đề này.

PV:  Được biết, nhiều doanh nghiệp tại các KCX, KCN ở TP HCM đã đưa ra các ưu đãi hấp dẫn, mời gọi lao động nhưng tình trạng thiếu lao động vẫn ở mức cao, lên tới 37.000 người. Phải chăng TP HCM cũng rơi vào tình trạng tương tự như đang diễn ra ở nhiều tỉnh, thành khác, chỉ chăm chăm phát triển KCN mà không tính toán đến bài toán lao động?

Ông Nguyễn Tấn Định: Thiếu hụt lao động ở TP HCM có nhiều nguyên nhân, nhưng lý do quan trọng nhất là từ đầu năm 2010, các doanh nghiệp phát triển trở lại, cần bù đắp lao động do khủng hoảng kinh tế trước đây họ đã cho nghỉ bớt. Sau Tết, công nhân không trở lại làm việc do ở hầu hết các tỉnh đều có KCN. Lao động ở lại quê làm việc có nhiều thuận lợi: lương không chênh lệch nhiều, gần nhà, giá cả sinh hoạt phù hợp hơn với thu nhập. Trong khi ở thành phố lương không theo kịp giá cả, kể cả việc phải thuê nhà trọ, thức ăn, các sinh hoạt khác đều tăng.

PV: Chưa hẳn đã thiếu lao động trầm trọng. Xu hướng lao động chê chỗ làm việc trong nhà máy là do mức lương quá thấp, điều kiện làm việc căng thẳng, mệt mỏi, thời gian làm việc kéo dài. Ông có suy nghĩ gì về ý kiến này?

Ông Nguyễn Tấn Định: Đấy là một thực tế. Các ngành dịch vụ, xây dựng đang phát triển quá nhanh. Một lao động phổ thông làm công việc phụ hồ cũng kiếm được từ 80.000 - 100.000 đồng/ngày; nếu biết xây, hoặc thợ xây giỏi có thể thu nhập từ 120.000 - 150.000 đồng/ngày. Các nhà máy trong KCX, KCN thiếu hụt một nguồn lao động lớn, do người lao động đang chuyển dịch và lựa chọn công việc tự do.

PV: Với vai trò của cơ quan quản lý nhà nước đối với các doanh nghiệp trong KCX, KCN của thành phố, ông nhận thấy cần những thay đổi nào để cải thiện tình hình?

Ông Nguyễn Tấn Định: Tự thân doanh nghiệp muốn tuyển được lao động thì phải cải thiện đời sống của NLĐ, phải nâng mức sống của họ. Mới đây Ban Quản lý các KCX và CN TP HCM cũng đã tiến hành thanh tra về lao động, thì thấy rõ, các doanh nghiệp đều không vi phạm qui định về lương tối thiểu. Không doanh nghiệp nào vi phạm, nhưng thực tế sống bằng lương tối thiểu thì NLĐ sống rất vất vả. Mức lương này lạc hậu so với thực tế quá nhiều. Mức lương trong doanh nghiệp FDI theo quy định của Chính phủ là 1.340.000 đồng/tháng thì các doanh nghiệp nhích lên 1,4 - 1,5 triệu đồng, thêm mấy khoản phụ cấp: xăng xe, nuôi con nhỏ, nhà ở… thì thu nhập bình quân của NLĐ lên được 1,7 - 1,8 triệu đồng/tháng.

Tại một số KCX, CN ở TP HCM, nhiều doanh nghiệp đã có nhiều thay đổi trong chiến lược giữ chân và thu hút lao động. Đặc biệt là một số doanh nghiệp ở khu công nghệ cao, giờ phòng ăn cũng có máy lạnh, mức ăn được nâng lên 15.000-17.000 đồng/bữa. Bản thân doanh nghiệp cũng ý thức được việc sắp xếp lại lao động. Những khâu nào máy móc thay thế được thì đầu tư thêm. Như có doanh nghiệp trước kia dùng 2.000 lao động, giờ tiết kiệm sử dụng lao động bằng cách: khi không tuyển được lao động thì đưa cả những người làm tạp vụ, nấu ăn, làm công việc khác đi đào tạo, có tay nghề để đứng chuyền. Một số thì xây nhà lưu trú, số thì đi thuê nhà lưu trú cho công nhân. Điển hình là Công ty Nissei, ở KCN Linh Trung 2, đã xây được nhà lưu trú rộng rãi, khang trang, có trang bị máy giặt và chỉ thu mỗi công nhân 20.000 đồng.

Điều cuối cùng cần phải thay đổi đó là việc phải xây dựng hệ thống nhà trẻ để công nhân yên tâm gửi con, gắn bó lâu dài với doanh nghiệp. 

PV: Xin chân thành cám ơn ông về cuộc trò chuyện này!