Lương cao, nhu cầu lớn, vẫn khó tuyển

Tuy nhiên, sau nhiều trục trặc ở thị trường Malaysia, giờ đây các DN đã “ngấm đòn”, chỉ lựa chọn những đơn hàng và đối tác uy tín, đảm bảo quyền lợi và thu nhập cho người lao động. Mặc dù công việc tốt với thu nhập cao, nhưng hiện nay, tuyển nguồn lao động đi Malaysia vẫn vô cùng khó khăn. Không ít DN xuất khẩu lao động đã cho lao động nợ chi phí xuất cảnh nhưng vẫn khó tuyển.

Thị trường suy giảm

Với ưu điểm là thị trường dễ tính, dễ tiếp nhận lao động, đòi hỏi không cao, chi phí thấp, một thời gian dài trước đây, nhiều DN XKLĐ đã ồ ạt đưa lao động sang Malaysia. Cũng vì thế mà thị trường này đã xảy ra một số rủi ro với người lao động, như: chủ sử dụng phá sản, nợ lương, lao động bị đột tử do thời tiết… Chính vì những rủi ro này, người lao động đã có ấn tượng xấu và không tha thiết khi nhắc đến đi làm việc tại Malaysia. Ở thời điểm cao trào, có tới hơn 100 DN tham gia khai thác thị trường này, với số lượng người lao động được đưa đi vài ngàn người mỗi tháng. Tuy nhiên, tới nay, thị trường này suy giảm tới mức hầu như chỉ còn DN nào đang theo đuổi chương trình đưa lao động huyện nghèo đi XKLĐ thì mới tiếp tục khai thác thị trường Malaysia.

Theo Cục Quản lý lao động ngoài nước, trong ba tháng đầu năm, thị trường này tiếp nhận gần 2.500 lao động Việt Nam. Trung bình mỗi tháng có hơn 800 lao động nhập cảnh Malaysia để làm việc, tuy nhiên, trong tháng 4 và tháng 5, số lượng lao động tiếp tục suy giảm, trung bình khoảng 500 lao động, và dự báo có thể sẽ tiếp tục suy giảm trong các tháng tới.

Ông Đào Công Hải, Phó Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước, Bộ LĐ-TB&XH cho biết, từ 1/1/2013, Chính phủ bắt đầu thực hiện chính sách nâng lương tối thiểu cho người lao động lên 900 RM/tháng, tương đương gần 7 triệu đồng/tháng. Tại nhiều nhà máy, chủ sử dụng có trả cho người lao động cao hơn mức lương này, cộng cả lương làm thêm, mức thu nhập của không ít lao động đạt mức 12 – 15 triệu đồng/tháng. “Tuy nhiên, vấn đề khó hiện nay là nguồn lao động trong nước thiếu, người lao động không đi Malaysia, dù trong nước đang thất nghiệp”, ông Hải nói.

Lựa chọn đơn hàng tốt để đẩy số lượng

Theo đăng ký hợp đồng đã được Cục Quản lý lao động ngoài nước chấp thuận đến cuối tháng 6/2013, số lượng DN đưa lao động đi Đài Loan vẫn áp đảo. Một số DN vẫn kiên nhẫn bám trụ khai thác thị trường Malaysia như Châu Hưng, Vĩnh Cát, Halasuco (đơn hàng 200 công nhân nhà máy), Nosco Imast (100 công nhân nhà máy), VSC, TTLC…

Các lao động huyện nghèo tham gia lớp học bồi dưỡng kiến thức trước khi đi XKLĐ.

Với mức chi phí thấp, Công ty cổ phần Thương mại Châu Hưng hiện đang có nhiều hợp đồng tuyển dụng từ các đối tác tại Malaysia, cung ứng lao động trong các nhà máy lắp ráp linh kiện điện tử. Mức lương trung bình của người lao động là hơn 8 triệu đồng/tháng, kể cả làm thêm, người lao động có thể đạt mức thu nhập từ 10-12 triệu đồng/tháng. Chi phí trước khi đi dưới 20 triệu đồng/người, công ty cho nợ chi phí, người lao động trả dần vào lương, nhưng công ty vẫn không tuyển dụng được lao động.

“Người lao động đã bị ấn tượng xấu về thị trường Malaysia nên dù công việc ở đây rất ổn định, thu nhập ổn định, chi phí trước khi đi thấp, nhưng người lao động vẫn từ chối đi Malaysia để đi các thị trường khác”, bà Lê Thị Loan, Giám đốc công ty Châu Hưng cho biết.

Ngày 9/7, ông Lâm Xuân Lộc, Phó Giám đốc Công ty CP đầu tư Vĩnh Cát cho biết, hiện tại việc khai thác thị trường Malaysia của công ty tập trung vào hai ngành nghề là công nhân nhà máy và công nhân điện tử. Để thu hút người lao động đi Malaysia, công ty đã tinh lọc đối tác, lựa chọn đơn hàng đảm bảo về thu nhập; giảm tối đa chi phí đi, dao động từ 1.100 đến 1.200 USD. Đối với lao động khó khăn về tài chính, công ty còn đứng ra làm thủ tục vay vốn hộ người lao động tại các ngân hàng. Hàng tháng, công ty này vẫn tuyển đều đều lao động ở Hà Tĩnh, Nghệ An, Vĩnh Phúc, Hưng Yên, Hải Dương… Cái khó nhất của thị trường Malaysia theo ông Lộc là tuyển lao động nữ.

Tuy nhiên, theo đại diện của một số DN đang kiên trì với thị trường Malaysia thì với việc lao động xây dựng ở Đài Loan đang có ít việc để làm, thị trường Malaysia chi phí thấp, lại có mức thu nhập gần bằng Đài Loan nên bước đầu đã có sức hút trở lại với lao động. So sánh với nhiều thị trường khác, mức thu nhập tại Malaysia và chi phí trước khi đi như vậy là có lợi cho lao động. Thị trường Đài Loan hiện cũng cần nhiều lao động nhà máy với mức lương trung bình từ khoảng 10-20 triệu đồng/tháng. Chi phí trước khi đi Đài Loan dao động trong khoảng từ 90-130 triệu đồng/người (4.500 – 6.000 USD) với hợp đồng hai năm, có thể gia hạn thêm một năm. Nếu tính thu nhập trừ đi tổng chi phí, thị trường Malaysia không kém Đài Loan nhiều, nhưng lao động vẫn thích đi Đài Loan hơn.

Trong bối cảnh thị trường việc làm trong nước nhiều khó khăn, tỷ lệ thất nghiệp vẫn không ngừng gia tăng, đặc biệt là khu vực nông thôn, việc kích cầu đưa lao động sang Malaysia là công việc một mình DN không thể làm tốt, cần có sự vào cuộc của Cục Quản lý lao động ngoài nước, Bộ LĐ-TB&XH, các Sở LĐ-TB&XH, chính quyền các địa phương.