Hải quan Hải Phòng sẽ sớm thông quan cho lô hàng 4 máy bay

Tháng 10/2011, cảng Hải Phòng xôn xao khi tiếp nhận những thủ tục ban đầu đối với lô hàng nhập khẩu 4 chiếc máy bay cá nhân, loại 2 chỗ ngồi/chiếc đã qua sử dụng của Công ty CP Công nghệ Hành tinh xanh. Chưa rõ thông tin về giá trị thực tế của lô hàng nhưng chắc chắn giá của những chiếc máy bay này cỡ vài triệu USD/chiếc.

Với Cục Hải quan Hải Phòng (HQHP), máy bay nhập khẩu bằng đường biển vào cảng là việc chưa hề có tiền lệ. Trước đó, cũng không hề có thông tin báo trước hoặc tham vấn về thủ tục từ phía chủ hàng nên cả đơn vị rơi vào thế bị động, lúng túng vẫn không biết giải quyết thế nào cho đúng quy định. Chỗ truy cứu duy nhất tại thời điểm hiện nay là Luật Hàng không Việt Nam.

Theo đó, khoản 2, Điều 19 của Luật này quy định: "Việc xuất khẩu, nhập khẩu tàu bay, động cơ tàu bay, cánh quạt tàu bay và phụ tùng tàu bay phải bảo đảm an toàn hàng không, an ninh hàng không, an ninh quốc gia, phù hợp với nhu cầu khai thác kinh doanh. Tuổi phương tiện bay đã qua sử dụng nhập khẩu vào Việt Nam do Chính phủ quy định".

Tuy nhiên, trên thực tế, quy định trên đã không thể áp dụng đối với lô hàng của Công ty CP Công nghệ Hành tinh xanh vì cả 4 chiếc máy bay nhập khẩu đều là loại đã qua sử dụng. Việc đánh giá các tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn, chất lượng còn lại là ngoài tầm tay của các cơ quan chức năng quản lý cửa khẩu cảng Hải Phòng nói riêng và cả nước nói chung. Mặt khác, trong luật không đề cập đến niên hạn sử dụng trong bao nhiêu năm thì được phép và không được phép nhập khẩu.

Các loại máy bay do Công ty CP Công nghệ Hành tinh xanh nhập khẩu về càng Hải Phòng.

Truy cứu từ quy định dưới luật khác là Quyết định số 80 của Bộ Quốc phòng về danh mục các hàng hóa cấm xuất, nhập khẩu, việc cấm nhập khẩu đối với các loại máy bay có gắn trang thiết bị, vũ khí dùng để chiến đấu cũng chưa cụ thể, không tìm thấy điều kiện tương tự để áp dụng đối với 4 chiếc máy bay nhập khẩu. Do đó, Cục HQHP không thể làm gì khác hơn ngoài việc gửi công văn xin ý kiến chỉ đạo từ Tổng cục Hải quan. Và kể từ đó, lô hàng buộc phải nằm nguyên tại cảng, 4 chiếc máy bay dù đã "đổ bộ" lên đất liền nhưng chưa thể chui ra khỏi container. 

Trong khi đó, theo ông Cao Văn Sơn, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Công nghệ Hành tinh xanh, từ 5/2011, Quân chủng Phòng không đã ra Quyết định số 1258 cho phép công ty của ông trở thành thành viên các hoạt động của Câu lạc bộ hàng không phía Bắc. Xuất phát từ vai trò "thành viên", Công ty đã nhập khẩu 4 chiếc máy bay với mục đích giới thiệu máy bay, huấn luyện bay, đào tạo kỹ sư sửa chữa bảo dưỡng và tổ chức các hoạt động bay. Đây là hình thức xã hội hóa đối với ngành nghề trước nay vẫn cho là "cung đình".

Ông Sơn hy vọng việc đưa 4 chiếc máy bay vào khai thác sẽ thu hút đông đảo các tầng lớp thanh, thiếu niên yêu thích khám phá tham gia. Và thông qua đó, giáo dục cho họ các kiến thức ngành Hàng không. Tuy nhiên, do vướng mắc thủ tục, hàng hóa nằm nguyên tại cảng, chi phí phát sinh từng ngày, trong đó loại có thể tính được thiệt hại là lệ phí cảng ở mức 22 USD/ngày; 7.000 USD tiền thuê container chuyên dụng.

Ngày 14/11/2011, Công ty CP Công nghệ Hành tinh xanh đã có văn bản gửi Bộ Quốc phòng cam kết sẽ đóng góp 4 máy bay vừa nhập khẩu vào Câu lạc bộ hàng không miền Bắc. Ít lâu sau đó, Bộ Quốc phòng nêu quan điểm các máy bay do Công ty CP Công nghệ Hành tinh xanh nhập về là trang bị lưỡng dụng, không thuộc danh mục trang bị quân sự chiến đấu. Với các lý do này, Bộ đã cho phép Câu lạc bộ hàng không phía Bắc được tiếp nhận, khai thác, quản lý và sử dụng 4 chiếc máy bay của Công ty CP Công nghệ Hành tinh xanh và đã có văn bản chính thức đề nghị Tổng cục Hải quan tạo điều kiện cho công ty này được thông quan.

Ngày 4/1, trao đổi với chúng tôi, ông Trần Xuân Hội, Cục phó Cục HQHP cho biết, lô hàng 4 chiếc máy bay nhập khẩu vướng mắc là thực tế khách quan, từ trước tới giờ chưa có tiền lệ, mục đích nhập khẩu, điều kiện, chất lượng hàng hóa cũng không nằm trong các quy định hiện hành và ngoài thẩm quyền xem xét của ngành Hải quan. Nay, đã có Bộ Quốc phòng, cơ quan quản lý chuyên ngành có văn bản bảo đảm, chắc chắn sẽ được thông quan. Vấn đề còn lại là thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt và các loại phí khác liên quan được tính toán ra sao, miễn giảm hoặc không miễn giảm, cho đến giờ vẫn phải chờ ý kiến chỉ đạo của cấp trên. Tuy nhiên, thủ tục khó nhất là điều kiện nhập khẩu đã xong