Nhiều nhà đầu tư còn băn khoăn
Nhiều thắc mắc chưa được làm rõ
Theo Luật thuế TNCN có hiệu lực từ ngày 1/1/2009, thu nhập từ đầu tư vốn và chuyển nhượng vốn (trong đó có mua bán CK) sẽ phải đóng thuế. Có hai cách tính thuế: hoặc là 0,1% trên giá trị chuyển nhượng, hoặc 20% trên tổng thu nhập chịu thuế.
Tại Thông tư 84 hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Thuế TNCN do Bộ Tài chính ban hành, có quy định chi tiết thu thuế thu nhập từ kinh doanh CK. Theo đó, trong trường hợp có chứng từ chứng minh, nhà đầu tư được chấp nhận tính ở mức 20% lợi nhuận từ chuyển nhượng; nếu không có căn cứ chứng minh, nhà đầu tư phải chịu mức thuế suất 0,1%.
Có một điểm mà không ít nhà đầu tư băn khoăn là việc nếu chọn nộp 20% trên tổng lợi nhuận, thì vẫn phải tạm nộp 0,1% trên tổng giá trị mỗi lần giao dịch. Đến hết năm, cơ quan thuế sẽ thực hiện việc quyết toán thuế, nếu nộp thừa thì nhà đầu tư được nhận lại, nếu thiếu phải nộp bù.
Theo một số chuyên gia thì kể cả trong trường hợp thị trường sôi động, việc thu thuế trước cũng gây những khó khăn cho nhà đầu tư, chứ chưa nói gì đến chuyện thị trường tụt dốc như hiện nay.
Tại hội thảo gần đây do Công ty Chứng khoán Artex tổ chức, các nhà đầu tư đã chất vấn bà Vũ Thị Toản khá nhiều, trong đó một số vấn đề vẫn chưa làm nhà đầu tư an lòng. Ví dụ trường hợp nhà đầu tư được chia cổ tức bằng cổ phiếu (CP).
Mặc dù số cổ phiếu của cổ đông tăng lên, nhưng nếu thị trường suy giảm, thực chất tài sản không thay đổi. Tuy vậy, theo cách tính thuế hiện nay trong trường hợp đó, NĐT vẫn được xem là có lãi và bị đánh thuế.
Thời điểm này đang có hiện tượng, các công ty cổ phần tạm tính kết quả kinh doanh năm 2008 để tạm ứng cổ tức cho cổ đông nhằm "chạy" thuế TNCN, bởi theo quy định, chỉ có khoản thu nhập phát sinh trong năm 2009 mới phải chịu thuế.
Thêm nữa, một điều cũng khiến NĐT băn khoăn hiện nay là việc xác định giá mua, giá bán đối với loại CP chưa niêm yết. Theo quy định, nếu trên hợp đồng bán không ghi giá chuyển nhượng cụ thể hay ghi giá thấp hơn giá sổ sách kế toán, thì giá mua được xác định dựa vào giá bán sổ sách kế toán của công ty phát hành.
Nhưng có rất nhiều CP OTC thường chuyển nhượng qua tay, giá căn cứ là giá tại thời điểm chuyển nhượng hay thời điểm doanh nghiệp phát hành CP? Theo một số nhà đầu tư, các chính sách thuế này còn quá phức tạp, đẩy phần khó về phía NĐT.
Mối lo thị trường suy giảm
Theo ông Nguyễn Thanh Kỳ - Tổng Thư ký Hiệp hội Kinh doanh chứng khoán, thì hiện nay thị trường chứng khoán Việt Nam còn non trẻ, số lượng NĐT tham gia mới chiếm tỉ lệ 0,26% dân số.
Đánh thuế ở thời điểm này có thể khiến NĐT nản lòng, làm chậm tiến độ cổ phần hóa, hạn chế các doanh nghiệp niêm yết trên sàn. Nếu phải áp dụng thì nên tính ở mức thuế suất thấp với phương pháp tính dễ hiểu, tránh tình trạng rút vốn khỏi thị trường, dẫn đến bất lợi cho thị trường CK.
UBCKNN cũng đã dự báo, thị trường CK Việt
Về vấn đề này, ông Sơn cũng cho rằng: không có cơ sở để khẳng định bỏ thuế, thị trường sẽ bật lên, nhưng việc thu thuế không đúng thời điểm có thể khiến thị trường tiếp tục đà suy giảm. Mặc dù vậy, theo ý kiến của bà Vũ Thị Toản, Chính phủ sẽ vẫn thực hiện thu thuế đối với hoạt động này để đảm bảo công bằng đối với mọi cá nhân nộp thuế.
Trong thời điểm thị trường đang suy giảm, NĐT nên chọn cách nộp thuế tính từ lợi nhuận, tuy thủ tục phức tạp, nhưng sẽ đỡ thiệt thòi. Đó cũng bảo đảm hạn chế tốt nhất những tác động xấu của chính sách thuế đến thị trường
