Những tiến bộ khoa học trong năm 2005

Loan báo giải thưởng này đến cùng lúc với việc một tòa án tại Mỹ cấm giảng dạy nội dung liên quan đến “thiết kế thông minh” (ID) trong trường học. Những người ủng hộ ID vẫn khẳng định một số đặc tính của vũ trụ và của những sự thể sinh động không dễ đến từ sự lựa chọn của thiên nhiên. Thay vào đó, thuyết ID cho rằng chúng phải được thiết kế (hay hình thành) bởi một lực siêu nhiên cực kỳ thông minh. Những nghiên cứu được đề cập như “đột phá trong năm” của tạp chí này bao gồm cả việc giải mã gien đười ươi; tái tạo virus cúm năm 1918 trong một phòng thí nghiệm; và một nghiên cứu điểu học cho thấy sự tách biệt giữa 2 loài chim mào đen châu Âu khác nhau mà xưa nay vẫn lẫn lộn.

Tình thần khoa học

Colin Norman, nhà biên tập tin của tờ Khoa học nói việc chọn giải nhất chủ yếu chỉ dựa trên tinh thần của nghiên cứu, chứ không dựa trên tranh luận  về ID. Theo ông, tranh luận quanh vấn đề ấy chỉ khiến cho hội đồng bình chọn cẩn trọng thêm chút nữa mà thôi. Norman hy vọng giải nhất năm 2005 giúp gửi thông tin đến công chúng và các nhà khoa học: “Tiến hóa không chỉ là thứ gì đó quá bí ẩn dành cho các nhà khoa học nghiên cứu. Tiến hóa có những hệ lụy rất quan trọng đối với sức khỏe cộng đồng và đối với việc thấu hiểu chúng ta là ai. Chẳng hạn nhờ nghiên cứu những khác biệt giữa bộ gien người và đười ươi, các nhà khoa học có thể xác định nền tảng di truyền của một số chứng bệnh.

Và nhờ nghiên cứu hành vi của virus cúm năm 1918, các nhà khoa học có thể chuẩn bị sẵn cho nhân loại biện pháp chống một đại dịch cúm gia cầm tương tự trong tương lai. Tiến sĩ Mike Ritchie, thuộc trường sinh học Đại học St. Andrews (Anh) bình luận: “Những hiểu biết mới nhất của con người về sinh học tiến hóa rõ ràng là một giải pháp cải tiến trong kho tàng kiến thức di truyền học. Trước đây, khi con người tìm thấy một gien và tin đó là gien chuyên biệt, thì ngày nay chúng ta biết chúng có liên quan tới 12 loài ruồi khác nhau, đơn giản là vì chúng ta có trong tay bảng giải mã gien của tất cả các loài có trong hệ thống ấy”.

Những tàu rôbốt tiên phong thám hiểm không gian

Vị trí thứ 2 trên danh sách của tạp chí Khoa học nhấn mạnh đến những tiến bộ thực hiện bởi các phương tiện khám phá rôbốt lên không gian, đặc biệt là tàu thăm dò Huygens - đáp trên tiểu hành tinh Titan của sao Thổ ngày 14/1/2005. Đây là chuyến du hành xa nhất đến từ trái đất, và là tàu không gian đáp thành công, đem lại vinh quang cho ngành khoa học không gian châu Âu, bất kể tàu thăm dò này bị mất một trong 2 kênh dữ liệu quan trọng nhất. Thông tin do Huygens thu thập - lúc nó thả dù xuyên qua bầu khí quyển dày đặc, và cuối cùng cũng đáp được trên bề mặt băng của Titan - giúp soi sáng vào thế giới được cho là rất giống địa cầu cách nay 4,6 tỉ năm, theo Giáo sư John Zarnecki, nhà nghiên cứu chính những sứ mệnh khoa học trên bề mặt Titan của Huygens.

Phát hiện những đầu mối phân tử quan trọng liên quan đến sự bùng nổ sinh động màu của mùa xuân được xếp thứ 3. Nghiên cứu về các ngôi sao trung hòa thông qua vệ tinh và viễn kính mặt đất đứng thứ 4. Những đầu mối về cơ chế gây bệnh như tâm thần phân liệt, loạn thần kinh và hội chứng Tourrete chiếm vị trí thứ 5