Sống cùng tử thi
Đó là “chuyện thường ngày ở huyện” đối với các bác sĩ pháp y. Trung tá, bác sĩ Nguyễn Quốc Tuấn, giám định viên cao cấp, Tổ trưởng Tổ Giám định pháp y Phòng Kỹ thuật hình sự Công an Hà Nội tự hào nói rằng Tổ giám định của ông đã giám định hàng nghìn tử thi mà chưa có trường hợp nào kết luận nhầm hoặc có sai sót, dù là rất nhỏ.
Một vụ án từng gây xôn xao Hà Nội cách đây vài năm, đó là vụ giết người đốt xác ở thị trấn Sóc Sơn. Hôm đó là ngày 7/3/2002, vào buổi chiều muộn, các sĩ quan thuộc Tổ Giám định pháp y phải xếp hoa tặng vợ nhân ngày Quốc tế phụ nữ lại để lên đường đến hiện trường. Tới Sóc Sơn thì trời đã tối.
Nơi xảy ra vụ án là một ngôi nhà cấp 4 ở tổ 12, thị trấn Sóc Sơn và chủ nhà là ông Phan Văn Lương. Theo ghi nhận ban đầu của công an địa phương, vào khoảng 15h chiều, những người dân sống quanh khu vực nhà ông Lương phát hiện nhà ông phát hỏa, lửa đã bắt đầu sém đến mái.
Khi đội khám nghiệm hiện trường đến thì hầu hết các đồ đạc trong nhà ông Lương đã bị thiêu rụi, trong đó có một chiếc thùng đựng thóc. Không gian đặc quánh mùi khói và nồng nặc mùi khét lẹt của... thịt cháy.
Bên trong thùng thóc, ngoài rất nhiều chăn màn đã thành tro là xác một người con gái bị cháy nhiều chỗ. Tuy vậy, gia đình ông Lương vẫn nhận diện được cô Trần Thị Vui (22 tuổi), là cháu họ của ông Lương từ trên Phổ Yên, Thái Nguyên xuống ở cùng gia đình.
Bốn bác sĩ pháp y đã cùng nhau kéo tử thi ra khỏi thùng và công việc khám nghiệm được bắt đầu. Họ tỉ mỉ, cẩn trọng với từng dấu vết để lại bên ngoài và bên trong tử thi, kể cả những vùng da thịt đã bị cháy.
Cuối cùng sau 4 giờ khám nghiệm, các bác sĩ pháp y đã nói được tiếng nói của người chết rằng, Vui đã bị hiếp, sau đó bị bóp cổ cho đến chết, rồi mới bị đốt. Bởi nếu cô bị chết cháy thì trong khí quản phải có bụi than.
Từ kết luận của pháp y, Cơ quan điều tra đã khoanh vùng được thủ phạm trong số những đối tượng thân thiết hoặc có quen biết với cô Vui hoặc gia đình ông Lương. Sau này, khi Trần Trung Nghĩa - cháu họ ông Lương - bị bắt, y đã thú nhận quá trình hiếp, giết và đốt xác cô Vui đúng như kết luận của các bác sĩ pháp y.
Nhưng vụ án đáng nhớ nhất đối với Đội Pháp y Công an Hà Nội có lẽ vẫn là vụ giết người cướp tiệm vàng Kim Sinh. Bác sĩ Nguyễn Quốc Tuấn và thạc sĩ Nguyễn Quốc Hải là người trực tiếp khám nghiệm tử thi vụ này.
Bác sĩ Tuấn còn nhớ như in buổi sáng hôm ấy. Đó là một ngày hè nóng như thiêu như đốt. Ông và thạc sĩ Hải khi đến hiện trường thì mùi tanh nồng của máu và mùi thối của tử thi đã nồng nặc do thời tiết quá nóng.
Một nhiệm vụ nặng nề mà Ban chuyên án đặt ra cho bộ phận pháp y là căn cứ các dấu vết trên tử thi để xác định 4 nạn nhân bị chết vì nguyên nhân gì và các vết thương trên người họ do những loại hung khí nào gây ra.
Sau khi khám nghiệm, xem xét, đo đạc tỉ mỉ hàng trăm vết thương trên 4 nạn nhân, kết luận pháp y đã chỉ ra rằng cả 4 nạn nhân đều chết do mất máu và tất cả vết thương trên thi thể họ đều do cùng một loại hung khí gây ra, đó là con dao nhọn một lưỡi.--PageBreak--
Từ kết luận pháp y này, cơ quan điều tra đã đi đến một nhận định rất đúng hướng: Đây là một vụ án cướp của giết người và thủ phạm chỉ có một người chứ không phải một nhóm.
Giải oan sau 5 năm
Không chỉ truy tìm thủ phạm, những cán bộ Công an mặc áo trắng còn góp phần đem lại sự trong sáng cho công dân vô tội. Chuyện xảy ra tại huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La. Trong một khu rừng rậm, cách bản của người Thái trắng một ngày đường, có một con gấu rất hay xuất hiện khiến dân bản đâm ra sợ đi rừng.
Một cụ già trong bản đã quyết tâm vào rừng bẫy gấu và cụ không hề biết rằng có 2 chàng trai khác, trong đó có 1 người là cháu họ của cụ già cũng vào rừng với mục đích như cụ. Hai chàng trai ở trên đỉnh núi, thấy bụi cây phía trước có vật gì đó động đậy.
Tưởng là con gấu, họ đã giương súng lên bắn mà không ngờ đó chính là cụ già kia. Hai chàng trai hoảng hốt bàn nhau cử người cháu họ ở lại trông xác cụ già còn người kia thì chạy về bản báo cho dân làng đến giúp. Nhưng sáng hôm sau khi dân bản tới nơi thì người cháu họ cũng đã chết bởi một phát đạn xuyên từ cằm đến đỉnh đầu.
Người thanh niên còn sống sót trong 3 người vào rừng săn gấu đã phải sống rất khổ sở trong sự nghi ngờ của dân bản về việc đã giết người bạn đồng hành này. 5 năm sau, khi các bác sĩ pháp y của Viện Khoa học hình sự Bộ Công an tìm đến hiện trường và khai quật tử thi thì sự thật mới sáng tỏ.
Căn cứ vào những dấu vết thương tích do đường đạn còn để lại trên bộ xương, các giám định viên đã kết luận người thanh niên đã tự sát bằng cách tự dùng súng bắn vào cằm mình. Có thể, sau khi bắn nhầm chú mình, anh này đã quá ân hận và sợ hãi mà tìm đến cái chết. Nỗi oan giết người đeo đẳng người bạn đồng hành của nạn nhân suốt 5 năm đã được gỡ bỏ nhờ kết luận của các giám định viên pháp y.
Nổi khổ không dám nói
Bác sĩ Nguyễn Quốc Tuấn kể, hồi đi khám nghiệm vụ giết người cướp của ở Từ Liêm, tử thi bị giết đến hàng tháng sau mới được phát hiện nên giòi làm tổ nhung nhúc trong đó. Mấy anh em đi khám nghiệm về, dù đã tắm rửa thay quần áo, mà vẫn thấy mùi tử thi lẩn quất quanh mình. Tìm mãi, cuối cùng mới phát hiện ra căn nguyên: Quên chưa làm vệ sinh lỗ mũi và mùi của tử thi cứ từ trong đó “toả hương”.
Có những ca khám nghiệm mất vài giờ đến nửa ngày. Trong thời gian này, các giám định viên phải làm việc trong mùi hôi thối, ruồi bu kiến đậu, mà người nào không quen hoặc mới vào nghề có khi sau đó phải bỏ ăn đến cả tuần...
Một người có thâm niên trong nghề kỹ thuật hình sự thì quả quyết rằng, nhiều anh làm pháp y bị vợ bỏ là có thật. Có anh làm pháp y nhưng phải nói dối vợ là mình làm “săn bắt cướp”. Cho đến một lần anh này đi khám nghiệm bị một người quen của vợ tận mắt nhìn thấy về kể lại, cả vợ anh lẫn cha mẹ xúm lại bắt anh phải... bỏ nghề.
Chung quy cũng chỉ tại nghề này điều kiện làm việc độc hại quá mà lại nghèo. Một lần khám nghiệm tử thi, trách nhiệm nặng nề là thế mà bồi dưỡng theo chế độ chung chỉ vỏn vẹn có 80 nghìn đồng.
Nhưng anh em pháp y của Phòng Kỹ thuật hình sự Công an Hà Nội bảo, họ không sợ hôi thối bằng lây nhiễm HIV từ tử thi. Trong khi ở các bệnh viện lớn, các BS khi tiếp xúc với tử thi bị nhiễm HIV được trang bị từ đầu đến chân như người lên vũ trụ với áo giấy, khẩu trang, kính mắt, 3-4 lần găng tay để đề phòng lây nhiễm thì các BS pháp y của Công an Hà Nội chỉ tự bảo vệ mình bằng mỗi găng tay.
Lượng găng tay cấp phát cũng không đủ dùng, nhiều khi họ phải đi mua hoặc đi xin đồng nghiệp ở các bệnh viện. Quần áo mặc khi khám nghiệm thay vì phải hủy bỏ thì họ lại phải giặt đi để dùng lại.
Thiếu thốn, khó khăn, nguy hiểm như vậy nhưng có một điều đáng nể là, không ai trong số các bác sĩ pháp y có ý định thuyên chuyển công tác. Họ bảo họ quen nghề rồi và dù vất vả thậm chí nguy hiểm nhưng những gì họ làm được đã góp phần đáng kể trong cuộc hành trình tìm ra sự thật của các vụ án. Đây chính là niềm vui của họ
