Hệ mặt trời chỉ có 8 hành tinh

Thứ Năm, 14/09/2006, 08:31
Năm 2006 là năm vô cùng quan trọng với ngành thiên văn học khi mới đây bản đồ hệ mặt trời đã được Hiệp hội Thiên văn học quốc tế (IAU) vẽ lại.

Bản đồ hệ mặt trời được vẽ lại như sau: mặt trời, Thủy Tinh, Kim Tinh, trái đất, còn các  tiểu hành tinh là Hỏa Tinh, Mộc Tinh, Thổ Tinh, Thiên Vương Tinh, Hải Vương Tinh, Vòng đai Kuiper, Diêm Vương Tinh.

Nguyên nhân chính đã được xác nhận là trong hệ mặt trời của chúng ta bây giờ chỉ còn 8 hành tinh. Một hành tinh trẻ tuổi nhất mang tên "Diêm Vương tinh-Pluto" đã bị "hạ cấp", theo đó hệ mặt trời hiện tại của chúng ta chỉ gồm 8 hành tinh lớn, sao Diêm Vương được xếp vào dạng "hành tinh lùn" cùng với Ceres, Charon và 2003 UB313.

Trước kia, sao Diêm Vương được coi là hành tinh thứ chín trong hệ mặt trời khi nhà thiên văn không chuyên Clyde Tombaugh phát hiện vào ngày 18/2/1930 tại Đài thiên văn Lowell. Tuy nhiên, ngay sau khi Tombaugh qua đời năm 1997, một số nhà thiên văn đề nghị Liên minh Thiên văn quốc tế gạt nó khỏi danh sách các hành tinh.

Cuối cùng nó cũng bị tước “danh hiệu” hành tinh tại Hội nghị Thiên văn học quốc tế tổ chức tại nước Cộng hòa Séc ngày 24/8, tại đây Hiệp hội Thiên văn học quốc tế (IAU) đã thông qua nghị quyết “Định nghĩa về hành tinh”. Theo định nghĩa này, tiêu chuẩn của một hành tinh phải là một “thiên thể bay trong quỹ đạo quanh mặt trời, có tỉ trọng đủ lớn để tự tạo lực hấp dẫn và quỹ đạo của nó phải tách bạch với các vật thể khác".

Theo những tiêu chuẩn mới này, sao Diêm Vương sẽ  chỉ  được gọi là “tiểu hành tinh”, chứ không còn được gọi là “hành tinh” nữa. Quyết định của IAU sẽ khiến hàng triệu sách giáo khoa cũng như các cuốn bách khoa toàn thư trên toàn thế giới có thể sẽ phải sửa lại rằng hệ mặt trời chỉ có 8 hành tinh. Sao Diêm Vương từng được coi là hành tinh thứ chín của hệ mặt trời và cũng là hành tinh nhỏ nhất trong Thái Dương hệ. Theo ngôn ngữ phương Tây (trong thần thoại La Mã) thì Pluto là vị thần cai quản, tiếp theo là Minh Vương Tinh có nghĩa là “ngôi sao của vị vua địa ngục” và vua địa ngục thường được người Việt Nam ta gọi là Diêm Vương.

Do quỹ đạo của sao Diêm Vương nằm chồng lên quỹ đạo của sao Hải Vương, cộng thêm đó là kích thước của nó cũng khá nhỏ so với 8 hành tinh còn lại trong hệ mặt trời (đường kính chỉ có 2.360km), đồng thời căn cứ vào các số liệu  trong những năm 90 của thế kỷ trước mà các nhà thiên văn phát hiện được về các thiên thể có kích thước còn lớn hơn cả sao Diêm Vương ở vành đai Kuiper, nhất là sau khi thiên thể 2003 UB313 với đường kính khoảng 3.000km được phát hiện cách đây 3 năm, chính những lý do trên đã đưa sao Diêm Vương phải nằm cùng danh sách các “hành tinh nhỏ”, đồng hạng với nó là thiên thể mới tìm thấy 2003 UB313 - tiểu hành tinh lớn nhất trong hệ mặt trời Ceres, và Charon - mặt trăng  lớn nhất của chính nó.

Đã 75 năm kể từ lần đầu ra mắt, sao Diêm Vương vẫn là một bí ẩn và gây nhiều tranh cãi trong giới thiên văn học. Nhưng có lẽ trong 10 năm tới, những bí ẩn cuối cùng về hành tinh này sẽ được khám phá khi tàu thăm dò được đưa tới đó quan sát và nghiên cứu. Từ trước tới nay sao Diêm Vương vẫn chưa được thăm viếng bởi một tàu vũ trụ nào của con người, mãi cho tới  tháng 1/2006 NASA mới cho phóng con tàu đầu tiên mang tên New Horizons. Tàu dự tính sẽ bay qua sao Diêm Vương vào tháng 7/2015 và thực hiện rất nhiều các nghiên cứu về ngôi sao này cũng như các vật thể trong vành đai Kuiper

Nguyễn Hòa (tổng hợp từ AP, BBC)
.
.
.