Chuyện đời, chuyện nghề của lính điều tra trọng án
“Người nhà của chúng tôi là một nam giới, mặc chiếc áo màu xanh được xác định đã nhảy xuống sông Hồng…”. Cuộc điện thoại vô tình nghe được phần nào giúp tôi hiểu thêm công việc hàng ngày của Đại úy Trần Quang Minh, Đội trưởng Đội trọng án, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Hà Nam và các đồng đội của anh đang phải đối mặt.
1. Câu chuyện phá án ly kỳ như một bộ phim hành động; những pha truy bắt tội phạm ngoạn mục; phút đấu trí nảy lửa với những đối tượng hình sự cộm cán hay quá trình tỷ mỷ, kiên trì để đưa sự thật vụ án ra ánh sáng, qua giọng kể tự nhiên của người đội trưởng, đã giúp tôi tự tìm được câu trả lời cho chính mình. Đại úy Trần Quang Minh mở đầu câu chuyện với tôi bằng một vụ án xảy ra vào những ngày đầu năm 2015, tại tiểu khu 1, thị trấn Kiện Khê, huyện Thanh Liêm (Hà Nam). Đây là vụ giết người, có sử dụng vũ khí nóng đặc biệt nghiêm trọng xảy ra tại tỉnh Hà Nam; đối tượng gây án manh động và cực kỳ liều lĩnh.
 |
| Đại úy Trần Quang Minh, Đội trưởng Đội trọng án, Phòng cảnh sát Hình sự, Công an tỉnh Hà Nam. |
Anh kể lại: Khoảng 22h hôm đó, anh và đồng đội nhận được tin báo về vụ trọng án. Nạn nhân là anh Trần Mạnh Tiến (trú tại thị trấn Kiện Khê). Khoảng 21h30' cùng ngày, nạn nhân Tiến điều khiển chiếc xe máy Nouvo, BKS 90B-10268, từ nhà riêng đến nhà bố vợ ở cùng tiểu khu để nghỉ lại ở đó. Khi ra đến đầu ngõ, cách nhà khoảng 10m, anh gặp 2 nam thanh niên đi trên một chiếc xe môtô.
Theo mô tả của người bị hại, đối tượng đi xe máy kiểu AirBlade, màu sơn đỏ, theo hướng từ cầu cứng Kiện Khê đi vào, tên ngồi phía sau cầm súng kiểu tự chế bắn đạn hoa cải chĩa nòng súng vào người anh Tiến.
Quá sợ hãi, anh Tiến vội phóng xe máy về phía cửa nhà... vừa chạy, anh vừa hô hoán “giết người”. Khi kể lại sự việc với Đại úy Trần Quang Minh và các thành viên trong Đội trọng án, người bị hại vẫn lộ rõ ánh mắt bàng hoàng, lo sợ. Chính điều đó đã thôi thúc Đại úy Minh và đồng đội của anh quyết tâm phá án trong thời gian ngắn nhất.
Cũng theo lời kể của anh Tiến thì nghe tiếng hô hoán của anh, người cháu ruột là Trần Mạnh Cường (SN 2000) đang ở trong nhà cũng chạy ra nên cả hai chú cháu đều bị nhiều vết thương do đạn bắn vào phần đầu và phần mặt. Sau khi sự việc xảy ra, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Hà Nam phối hợp với Công an huyện Thanh Liêm tiến hành điều tra truy xét. Những ngày đó, cùng với các đồng đội, Đại úy Minh đối mặt với không ít áp lực.
Vụ trọng án xảy ra vào những ngày cuối năm, có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, khiến dư luận rất hoang mang. Trong tiết trời buốt giá của những ngày cận kề Tết Nguyên đán, anh và đồng đội như chạy đua với thời gian. Trong khi đó, vụ án không có nhân chứng trực tiếp cũng như gián tiếp, việc nhận định và truy xét đối tượng gây án; điều tra, thu thập tài liệu chứng minh gặp rất nhiều khó khăn. Bằng các biện pháp nghiệp vụ, sau hơn 12 ngày đêm lăn lộn ở địa bàn, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Hà Nam đã xác định được đối tượng gây án là Vũ Đình Thăng (SN 1986) và Nguyễn Văn Dũng (SN 1989), đều trú tại huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương.
Đại úy Trần Quang Minh được lãnh đạo đơn vị giao nhiệm vụ chỉ huy một tổ trinh sát truy bắt hai đối tượng có vũ khí nóng. Ngoài trách nhiệm với công việc, điều anh lo lắng nhất chính là sự an nguy của những người đồng chí, đồng đội, khi phải đối mặt với những đối tượng hình sự cộm cán, dùng vũ khí nóng gây án. Bởi nếu việc bắt giữ không đảm bảo an toàn thì chuyên án đồng nghĩa với việc thành công không trọn vẹn.
Bằng sự mưu trí, sáng tạo của người đội trưởng tâm huyết với nghề, hai kẻ thủ ác đã sa lưới phát luật bị bắt giữ cùng vật chứng vụ án. Thế nhưng, bắt được đối tượng đã khó, đấu tranh để chúng khai nhận hành vi phạm tội lại cũng không dễ dàng. Dù đã có đầy đủ bằng chứng nhưng tại cơ quan Công an, Thăng và Dũng vẫn ngoan cố, tìm cách chối tội. Song vì kiên trì thuyết phục, đấu tranh cuối cùng hai kẻ côn đồ, liều lĩnh cũng bị khuất phục trước sự mưu trí, dũng cảm của Đại úy Minh và những người đồng đội của anh.
2. Được nghe, được kể rồi không ít lần được tận mắt chứng kiến quá trình đấu trí giữa anh và những đối tượng hình sự cộm cán, tôi thêm hiểu hơn về công việc và sự hy sinh thầm lặng của những người lính điều tra trọng án. Có những vụ việc bắt đầu từ những con số không tròn trĩnh: không nhân chứng; không hiện trường, bởi các dấu vết đã bị đối tượng tìm cách xóa sạch và thậm chí không có cả người bị hại, khi danh tính nạn nhân chưa được làm sáng tỏ…
Trong những trường hợp như vậy, vai trò của người đội trưởng lại trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Những nhận định, đánh giá ban đầu của anh giúp vụ án sớm có những hướng đi đúng, từ việc nhận định tính chất vụ án đến khoanh vùng đối tượng nghi vấn. Rồi kế đó là việc quy tụ được trí tuệ, công sức của tập thể Đội… Trong những tình huống như vậy, lòng yêu nghề, sự say mê, tỷ mỷ của Đại úy Trần Quang Minh đã truyền đam mê cho các trinh sát trẻ và người đồng đội của anh, quyết tâm đưa sự thật vụ án ra ánh sáng.
Anh tâm sự: Trong điều tra trọng án, một chi tiết nhỏ đôi khi cũng là chìa khóa quyết định sự thành công. Như để minh chứng, anh kể cho chúng tôi quá trình điều tra vụ giết người, cướp tài sản do đối tượng Trần Văn Sơn (SN 1992, trú tại huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam) thực hiện.
Vào thời điểm phạm tội, Sơn đang là bảo vệ của Công ty cổ phần Dịch vụ bảo vệ Nam Hoàng, tại bãi biển Thịnh Long, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. Dù đã có vợ và một mái ấm gia đình nhưng người đàn ông ấy vẫn không an phận. Trong thời gian làm việc tại đây, anh ta đã dùng những lời nói ngon ngọt, tán tỉnh một cô gái cùng tuổi, chị Lò Thị H. (ở phường Trung Tâm, thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái), người phụ nữ làm nghề buôn phấn, bán hoa. Sau đó, đối tượng này rủ nạn nhân đi chơi rồi sát hại và cướp tài sản…
Xác của nạn nhân xấu số được những công nhân làm đường quốc lộ 21B, thuộc địa phận thôn Câu Thượng, xã An Nội, huyện Bình Lục, phát hiện trong tình trạng đã phân hủy. Danh tính nạn nhân phải nhiều ngày sau đó mới xác định được do đối tượng gây án đã tìm cách xóa mọi dấu vết như tiêu hủy tang vật có liên quan, chặt tay của nạn nhân…
Phải nhiều ngày sau đó, các anh mới xác định được nạn nhân là H., khi người nhà của chị này đọc được thông báo truy tìm tung tích người bị hại do Công an tỉnh Hà Nam phát đi. Nhưng lúc này, Đại úy Minh và đồng đội lại phải đối mặt với những khó khăn khác. Nạn nhân H làm nghề “nhạy cảm” thì không thiếu gì mối quan hệ với những người khác giới.
 |
| Đại úy Minh trao đổi nghiệp vụ với cán bộ trong đơn vị. |
Ngày hôm đó, H. về Hà Nam để làm gì. Trong quá trình thu thập lời khai của các nhân chứng, Đại úy Minh và những người đồng đội của anh đặc biệt chú ý đến một chi tiết do những người cùng làm nghề với nạn nhân H. kể lại. Thời gian gần đây, H. thường nhắn tin và có tình cảm với một người đàn ông ở Hà Nam, song cụ thể người này là ai, ở đâu thì họ đều không biết.
Vào ngày xảy ra sự việc đau lòng trên, nạn nhân H có nói với những người bạn cùng làm, đi thăm em trai ở Hà Nội. Ngoài ra, các nhân chứng không cung cấp được thêm một thông tin gì khác. Người đàn ông H thường qua lại là ai, đó là những câu hỏi luôn đặt ra trong đầu người đội trưởng trọng án. Theo nhận định của anh, đối tượng phải là người ở địa bàn, gần nơi xảy ra vụ trọng án. Chỉ từ những thông tin mong manh đó, anh đã cùng đồng đội chắp nối, xác định đối tượng gây án là Sơn.
Để chứng minh những nghi ngờ đó, anh cùng đồng đội theo sát mọi hoạt động của đối tượng này. Đúng như phán đoán của anh, những ngày sau đó, Sơn có sự thay đổi rõ rệt về tâm lý, anh ta không ăn, không ngủ và có dấu hiệu bỏ trốn. Đối tượng này sau đó đã bị bắt giữ tại thị xã Phủ Lý (Hà Nam), khi đang tìm đường bỏ trốn. Tại cơ quan điều tra, Sơn đã khai nhận hành vi phạm tội.
3. Chỉ tính riêng trong năm 2015 và những tháng đầu năm 2016, Đại úy Trần Quang Minh đã cùng tập thể Đội trọng án, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Hà Nam điều tra, khám phá 8/8 vụ án đặc biệt nghiêm trọng, đạt tỷ lệ 100%; xác lập và đấu tranh 18/15 chuyên án, bắt 51 đối tượng; đã triệt phá 2 ổ nhóm, bắt, khởi tố, xử lý 8 đối tượng. Trong đó, phải kể đến vụ án bắt đối tượng giết người xảy ra tại xã Chuyên Ngoại, huyện Duy Tiên, Hà Nam, bắt giữ và vận động hai đối tượng; vụ án xảy ra tại Cảng xi măng Thành Thắng, thuộc thôn Bồng Lạng, xã Thanh Nghị, huyện Thanh Liêm (Hà Nam).
Ngay khi tiếp nhận thông tin, anh cùng đồng đội đã khẩn trương xuống địa bàn, khám nghiệm hiện trường. Vụ trọng án xảy ra vào những ngày giáp Tết Nguyên đán (2-12-2015), nạn nhân là người làm trong Công ty Thành Thắng. Qua mối quan hệ ban đầu, anh đã nhận định đối tượng gây án làm trong công ty và sau 8 giờ đồng hồ, đã cùng các đồng đội tìm ra thủ phạm vụ giết người.
Chia sẻ với tôi bí quyết thành công, Đại úy Trần Quang Minh bộc bạch: Mỗi chiến công của Đội trọng án, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Hà Nam hôm nay là thành tích, trí tuệ của cả một tập thể đơn vị. Phía sau những thành công của các anh còn là sự hy sinh lặng lẽ của những người vợ, người mẹ…
Từng gắn bó với những người lính trọng án, tôi thêm hiểu, thêm cảm phục những hy sinh của Đại úy Minh và các đồng đội của anh. Đó là những bữa cơm chẳng bao giờ trọn vẹn; những lời hứa luôn dang dở và những cái Tết đoàn viên chỉ đếm trên đầu ngón tay… Bởi công việc của họ là vậy, chỉ cần nhận lệnh là lên đường, đối mặt với họ là những hiểm nguy… còn một vụ án dang dở nghĩa là anh và đồng đội luôn cảm thấy mắc nợ với nhân dân. Rồi lòng tự trọng nghề nghiệp, trách nhiệm với sắc áo không cho phép họ lùi bước trước gian nguy, thỏa hiệp trước cái ác và quyết tâm đưa sự thật ra ánh sáng.
Với những thành tích đạt được, Đại úy Trần Quang Minh nhiều lần được Bộ trưởng Bộ Công an, Tổng cục Cảnh sát, UBND tỉnh tặng Bằng khen. 3 năm liên tục từ 2013 – 2015, anh đều đạt danh hiệu "Chiến sỹ thi đua cơ sở" và đang vinh dự được đề nghị Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen về thành tích xuất sắc trong công tác điều tra khám phá án.
Chia tay tôi, Đại úy Trần Quang Minh cùng đồng đội lại tất tả hoàn tất hồ sơ vụ giết người xảy ra vào ngày 26 Tết, tại huyện Bình Lục (Hà Nam). Băng qua Tết Nguyên đán Bính Thân, anh cùng đồng đội đã phá vụ án trong 10 ngày, bắt giữ kẻ thủ ác vào ngày 6 Tết, góp phần trả lại sự bình yên cho địa bàn. Tâm sự với tôi, Đại úy Minh trả lời rằng, nếu được chọn lựa một lần nữa, anh vẫn muốn được làm lính hình sự, điều tra trọng án. Cảm giác thật khó diễn tả khi một vụ án được đưa ra ánh sáng, đối tượng phạm tội phải trả giá cho hành vi đã gây ra.
