Tuyến metro Yên Viên - Ngọc Hồi: Ði vào vết “xe đổ” đội vốn, chậm tiến độ...

• Bộ GTVT: Chưa xác định được ngày khai thác đường sắt Cát Linh-Hà Đông
• Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông vẫn đứng trước nguy cơ chậm tiến độ và kéo dài

Nhùng nhằng tổng mức đầu tư

Dự án xây dựng đường sắt đô thị TP Hà Nội, tuyến số 1, Ngọc Hồi - Yên Viên được Thủ tướng Chính phủ thông qua chủ trương và giao Bộ GTVT quyết định đầu tư để triển khai thực hiện từ năm 2004, đến năm 2013 thì khởi công, dự kiến hoàn thành năm 2020.

Trên thực tế quá trình thực hiện dự án này diễn ra khá chậm. Cụ thể, toàn tuyến tuyến số 1, có chiều dài 28,7km, quy mô khổ lồng 1m và 1,435m (dùng đầu máy điện cho đường sắt đô thị và tương lai cho đường sắt quốc gia), nhưng đang chia là 3 giai đoạn. Hiện giai đoạn I dự kiến về đích muộn 4 năm (so với dự kiến ban đầu là năm 2020). Giai đoạn IIA của tuyến đường sắt số 1, lại điều chỉnh mục tiêu xây dựng đoạn tuyến Ngọc Hồi - ga Giáp Bát và ga Giáp Bát - ga Hà Nội. 

Theo dự kiến của tư vấn, tổng mức đầu tư của dự án giai đoạn IIA khoảng 30.427 tỷ đồng. Ðối với đoạn tuyến còn lại sẽ được phân kỳ triển khai vào các giai đoạn sau của dự án (giai đoạn IIB). Sơ bộ rà soát cho thấy, vốn để thực hiện đoạn tuyến còn lại khoảng 32.064 tỷ đồng.

Liên quan đến vấn đề vốn, do đây là dự án đường sắt đô thị trên địa bàn thành phố Hà Nội nên Bộ Tài chính đề nghị cần làm rõ Dự án thuộc nhiệm vụ chi của ngân sách Trung ương hay ngân sách địa phương làm cơ sở xác định chủ thể được ngân sách Trung ương cấp phát (là Bộ GTVT hay UBND thành phố) và chủ thể thực hiện phần vốn vay lại (là UBND thành phố Hà Nội hay Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam). 

Trường hợp đây là nhiệm vụ chi của ngân sách địa phương, đề nghị Bộ GTVT báo cáo để chuyển giao nhiệm vụ cơ quan chủ quản, chủ đầu tư cho UBND thành phố Hà Nội.  Tương tự, Bộ Xây dựng cũng đề nghị cần hoàn chỉnh toàn bộ hồ sơ Dự án tuyến đường sắt đô thị số 1, Yên Viên - Ngọc Hồi đảm bảo điều kiện báo cáo Quốc hội về tổng thể tình hình thực hiện dự án theo quy định của Luật Đầu tư công và các quy định của pháp luật có liên quan.

Phối cảnh tổ hợp đường sắt Ngọc Hồi.

Chờ Quốc hội quyết định số phận Dự án

Để xử lý các vướng mắc, khó khăn của dự án này, trước đó, Bộ GTVT đã kiến nghị Chính phủ cho phép Bộ GTVT tiếp tục thực hiện Dự án giai đoạn I nhằm phục vụ trước mắt cho việc di dời cơ sở hạ tầng đường sắt tại ga Hà Nội và ga Giáp Bát hiện có ra Ngọc Hồi, đáp ứng yêu cầu là khu đầu mối phía Nam Hà Nội của đường sắt quốc gia và là tiền đề phát triển đường sắt đô thị sau này. 

Đồng thời, sẽ nghiên cứu điều chỉnh dự án giai đoạn IIA và các đoạn còn lại để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét cho ý kiến chỉ đạo. Tuy nhiên, đến nay còn phát sinh những khó khăn, vướng mắc, Bộ GTVT đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu, tham mưu Thủ tướng Chính phủ xem xét báo cáo Quốc hội có ý kiến về chủ trương thực hiện đối với tổng thể dự án (nếu cần thiết) tương tự như dự án tuyến đường sắt đô thị số 2 (Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo). 

Trường hợp được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận báo cáo Quốc hội, cho phép Bộ GTVT tạm thời điều chỉnh kế hoạch vốn đối ứng năm 2019 (phần còn lại chưa giải ngân) để thực hiện công tác GPMB của dự án giai đoạn I (Khu tổ hợp Ngọc Hồi) cho các dự án khác của ngành GTVT nhằm đảm bảo kế hoạch giải ngân trong thời gian chờ Quốc hội có ý kiến về chủ trương thực hiện. 

Ngoài ra, Bộ GTVT cũng kiến nghị Chính phủ giao Bộ GTVT tiếp tục là cơ quan chủ quản đầu tư đối với các hạng mục công trình đường sắt quốc gia thuộc giai đoạn I (Khu Tổ hợp Ngọc Hồi) nhằm hoàn trả chức năng của ga Hà Nội, ga Giáp Bát và một số khu chức năng cho các tuyến đường sắt quốc gia trong tương lai. 

Đối với các hạng mục còn lại thuộc Khu Tổ hợp Ngọc Hồi và đoạn tuyến từ Ngọc Hồi đến Yên Viên, sẽ chuyển giao nhiệm vụ chủ quản đầu tư cho UBND TP Hà Nội tiếp nhận để tiếp tục triển khai đảm bảo phù hợp với các quy định hiện hành.