Thiếu sự liên kết đồng bộ, cảng biển hoạt động chưa hiệu quả

• Đảm bảo an ninh, an toàn trên tuyến cảng biển
• Mở rộng Cơ chế một cửa quốc gia tại cảng biển khu vực Nam Trung Bộ
• Gần 350 triệu tấn hàng hóa đã qua cảng biển

Là địa phương nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, Bà Rịa - Vũng Tàu (BR-VT) có hệ thống cảng nước sâu và tiếp giáp với biển Đông; nằm trên tuyến hàng hải quốc tế nối liền Bắc - Nam và Đông - Tây của thế giới, nơi chiếm hơn 85% vận chuyển thương mại quốc tế. TP Vũng Tàu là điểm cuối của QL51, chặng cuối cùng của đường xuyên Á (AH1), nối liền Việt Nam với các nước ASEAN qua cửa khẩu Mộc Bài.

Tuy nhiên, hiện nay việc khai thác công suất hoạt động của hệ thống cảng biển tại địa phương này vẫn còn gặp nhiều khó khăn và công suất chưa cao, đặc biệt là cảng quốc tế Cái Mép (CMIT) với công suất hoạt động chưa đầy 20%.

UBND tỉnh BR-VT đã xác định, kinh tế biển đóng vai trò trọng yếu. Ngoài hoạt động khai thác dầu khí và các dịch vụ đi kèm, BR-VT còn là một trong những trung tâm của cả nước về năng lượng, công nghiệp nặng, du lịch.

Đặc biệt, trong 5 năm trở lại đây, hệ thống cảng có khả năng đón tàu công suất lớn hoạt động nhộn nhịp tại hành lang nước sâu trên sông Thị Vải - Cái Mép đã giúp BR-VT khẳng định vị thế cửa ngõ kết nối giao thương với bên ngoài của vùng Đông Nam Bộ và với quốc gia láng giềng Campuchia.

Hệ thống cảng biển tại Bà Rịa - Vũng Tàu.

Ông Nguyễn Văn Trình, Chủ tịch UBND tỉnh BR-VT, cho biết trên địa bàn tỉnh đã đưa vào khai thác 28/57dự án cảng đã được Chính phủ phê duyệt. Các cảng đã đi vào hoạt động có tổng vốn đăng ký đầu tư khoảng 2 tỷ USD; tổng công suất khoảng 98,9 triệu tấn/năm, tổng chiều dài cầu cảng là 11,6 km.

Khu vực Cái Mép - Thị Vải có 35 dự án cảng được quy hoạch, hiện đã đưa vào khai thác 17 cảng, gồm 7 bến cảng container, 3 bến cảng chuyên dụng xăng dầu và 7 cảng tổng hợp, hàng rời, với tổng công suất khoảng 93 triệu tấn/năm.

Cụm cảng Cái Mép - Thị Vải hiện là cụm cảng duy nhất ở Việt Nam có các chuyến tàu mẹ chở container đi thẳng châu Âu, châu Mỹ mà không phải trung chuyển qua nước thứ ba. Hằng tuần, có 20 chuyến tàu mẹ trên 80.000 DWT, trong đó có 2 chuyến trên 160.000 DWT. Đây là một trong những tàu container lớn nhất thế giới và cũng là cỡ tàu lớn nhất từng cập cảng Việt Nam.

Các cảng container tại Cái Mép - Thị Vải được đầu tư trên 27.000 tỷ đồng, đi vào hoạt động từ năm 2009, tổng chiều dài cầu bến 4km. Tổng công suất thiết kế của các cảng ở đây lên tới gần 7 triệu TUEs/năm nhưng hiện tại chỉ mới khai thác chưa đầy 20% công suất.  Theo ông Trình, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là bởi cơ sở hạ tầng GTVT, hạ tầng kỹ thuật thiếu đồng bộ và chưa đáp ứng yêu cầu phát triển.

Nhiều tuyến đối ngoại chiến lược vẫn chưa được đầu tư theo quy hoạch được duyệt, như: Tuyến đường vành đai 4 TP Hồ Chí Minh kết nối cảng Cái Mép - Thị Vải với QL1; đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu; đường sắt cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu; đường 991B; đường Phước Hòa - Cái Mép; cầu Phước An kết nối đường liên cảng qua Đồng Nai vào đường cao tốc Bến Lức - Long Thành. Địa bàn tỉnh BR-VT có 2 luồng hàng hải là luồng Sông Dinh và luồng Vũng Tàu – Thị Vải.

Trong đó, luồng Vũng Tàu – Thị Vải là luồng duy nhất của Việt Nam hiện nay có đủ điều kiện để đón tàu container đi trực tiếp châu Âu và châu Mỹ nhưng vẫn chưa được nạo vét theo đúng chuẩn tắc quy hoạch.

Trên cơ sở thực trạng nêu trên, lãnh đạo tỉnh BR-VT kiến nghị với Quốc hội quan tâm đầu tư để hệ thống cảng Cái Mép - Thị Vải có thể mang lại hiệu quả với các nội dung như: đề nghị Trung ương nhanh chóng hoàn thành đường cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu (đoạn Biên Hòa – Cái Mép) kết nối cảng Cái Mép - Thị Vải với các tiểu vùng kinh tế trọng điểm phía Nam; hỗ trợ đầu tư 8km kết nối bên phía Đồng Nai để kết nối đường liên cảng qua Đồng Nai vào đường cao tốc Bến Lức - Long Thành và khu Nhơn Trạch (Đồng Nai); chỉ đạo tiếp tục triển khai nạo vét luồng Vũng Tàu – Thị Vải theo đúng chuẩn tắc luồng đã được thiết kế là 14m và tiếp tục nghiên cứu nạo vét luồng đến chuẩn tắc -16m để đón các tàu container có trọng tải lớn.

Bên cạnh đó là một số kiến nghị về phát triển cảng biển và logistic như về quy hoạch cảng biển nhóm 5, xem xét giảm phí, lệ phí hàng hải…