Chuyện con heo... ra tòa

Chuyện bắt đầu vào năm 1992. Lúc bấy giờ vợ chồng anh Lê Anh T. và chị Nguyễn Thị H., ngụ tại ấp 5, xã Đức Hòa Đông, huyện Đức Hòa (Long An) cơm không lành, canh không ngọt. Hai người quyết tâm chia tay, mọi nỗ lực hàn gắn trước đó đều không thành.

Con ly hôn, mẹ trả heo

Khi ra tòa, việc phân chia tài sản, nuôi con không gặp rắc rối do hai người tự thỏa thuận lấy. Chị H. chỉ đề nghị tòa xử buộc bà Phạm Thị L., mẹ của anh T. giao trả một con heo do chị gửi trước khi ra đi.

Theo mô tả, con heo chị gửi bà L. quản lý có số đo là 8 tấc. Bà L. thừa nhận có nhận nuôi hộ một con heo như chị H. khai và đồng ý trả lại.

Ngày 23/7/1992, TAND huyện Đức Hòa tuyên xử buộc bà L. giao trả chị H. con heo 8 tấc, xử chị được quyền nuôi con và buộc anh T. chia cho chị 60 giạ lúa. Sau đó, anh T. kháng cáo, chỉ chấp nhận giao cho chị H. 30 giạ lúa thay vì 60 giạ như cấp sơ thẩm đã tuyên. Về con heo thì bà L. không kháng cáo.

Con heo nào có trong bản án?

Nghe qua, bà L. nói: "Tôi đem đến đây con heo đúng như án đã tuyên. Mấy ông mà không nhận là cố tình làm sai lệch bản án, biết chưa?". Nói rồi, bà L. móc trong túi ra thước dây kéo đo từ đầu mũi đến chót đuôi con vật và gọi cán bộ thi hành án đến xem có phải đúng 8 tấc hay không. Và, ai cũng gật đầu thốt lên đúng 8 tấc rồi!

Một lát sau, chị H. đến nhìn con heo rồi té xỉu. Khi tỉnh lại, chị cho biết con heo gửi lúc đó đúng là có số đo 8 tấc, nhưng đo bề hoành (đo vòng tròn ở bả vai con vật) chớ không phải đo từ mũi đến chót đuôi như bà L. đã làm. Hơn nữa, con heo của chị lúc giao cho bà L. cân nặng trên 60kg, còn trọng lượng con heo ốm đói này chỉ bằng một phần ba mà thôi.

Xét khiếu nại là hợp lý, cơ quan THA huyện Đức Hòa yêu cầu bà L. mang đến con heo có đặc điểm như chị H. trình bày. Bà L. lắc đầu và hỏi lại: "Mấy chú xem trong bản án có chữ nào miêu tả con heo 8 tấc đó được đo như thế nào không? Hay có dòng nào nói con heo mà H. gởi tôi nuôi nặng 60kg không? Nếu có thì tôi mang đến ngay một con heo như vậy. Bằng không thì mấy ông xác nhận cho tôi đã thi hành xong bản án".

Chào thua bà già

Trước lý lẽ chắc nịch của bà L., cơ quan THA huyện Đức Hòa đành năn nỉ người phải thi hành án mang con vật về để họ xin ý kiến cấp trên. Thế là vụ án con heo 8 tấc được chuyển về tỉnh, tỉnh chuyển lên các cơ quan pháp luật Trung ương để xin ý kiến, nhưng không nơi nào hóa giải được rắc rối này.

Vì án không kháng cáo, không kháng nghị nên TAND tối cao không thể chỉnh sửa bản án theo trình tự giám đốc thẩm. Cách duy nhất được đưa ra lúc này là mở cuộc vận động bà L. thừa nhận việc trình bày của chị H. là phù hợp với thực tế. Bởi trong dân gian đã và đang áp dụng phương pháp kiểm tra trọng lượng con heo bằng cách đo bề hoành của con vật.

Nhiều năm sau đó, cuộc vận động của các đoàn thể, chính quyền địa phương, thậm chí cả đoàn công tác liên ngành của tỉnh cũng không mang lại kết quả. Rắc rối ở chỗ bà L. một mực bảo lưu cách thi hành án của mình. Tuy biết bà cố tình gây khó, nhưng các cơ quan pháp luật không thể xử lý, vì không thể quy kết đó là hành vi không chấp hành án. Mà lỗi này thuộc về cơ quan xét xử.

Lẽ ra, khi xét xử, tòa phải làm rõ con heo 8 tấc được đo như thế nào, cân nặng bao nhiêu, hoặc quy thành tiền thì vụ án đã thi hành xong từ lâu. Đằng này, mấy ông quan tòa lúc đó quá đơn giản, nghe các bên khai nhận thế nào là ghi nhận thế ấy, không lường được việc tuyên xử của mình dễ bị đánh trái khái niệm, hiểu cách nào cũng không sai.

Tính đến nay đã 15 năm mà vụ án con heo ở huyện Đức Hòa vẫn chưa kết thúc. Bà L. lúc nào cũng chuẩn bị sẵn trong chuồng một con heo 8 tấc đo từ đầu mũi đến chót đuôi để thi hành án. Trong khi đó chị H. thì đòi bằng được con heo 8 tấc đo theo bề hoành. Còn các cơ quan pháp luật thì lắc đầu chào thua cách biện dẫn của một bà cụ năm nay đã 75 tuổi